در هنگام انتخاب کاشی باید دقت کنیم که کاشی انتخابی ما برای محیطی که می‌خواهیم از آن در آن استفاده کنیم مناسب باشد. به عنوان مثال استفاده از کاشی با سطح صیقلی برای کف به دلیل لغزنده بودن مناسب نیست و استفاده از کاشی با جذب آب بالا برای محیط بیرون ساختمان صحیح نیست. انواع اصلی کاشی برای نصب در مناطق مختلف خانه عبارتند است:
استفاده از کاشی برای دیوار و کف آشپزخانه
کاشیهای استفاده شده در کف آشپزخانه منزل درخطر بیشترین میزان فرسودگی و آسیب دیدگی است. معمولاً بیشتر از هرجای دیگر بر روی کاشیهای آشپزخانه می‌ایستیم و در آن منطقه حرکت می‌کنیم و به عنوان مثال در مسیر بین سینک و یخچال تردد می‌کنیم. همچنین این کاشی‌ها بیشتر از هرجای دیگر ممکن است کثیف شود و چربی غذا و … بر روی آن ریخته شود و بنابراین باید تمیز شده و در نتیجه باید از نظر استحکام و مقاومت شیمیایی شرایط کیفی بالایی داشته باشند.همچنین در آشپزخانه این امکان وجود دارد که اشیاء مختلف بر روی کاشی بیفتد و یا اینکه باید تحمل وزن بالای یخچال، اجاق‌گاز و ماشین لباسشویی را داشته باشد. بنابراین به هنگام انتخاب کاشی برای آشپزخانه باید به استحکام و مقاومت شیمیایی آن دقت داشته باشیم. کاشیهای استفاده شده در دیوار آشپزخانه البته تحت تاثیر تنش کم‌تری است زیرا هیچ‌گاه بر روی آن راه نمی‌رویم و یا وسایل ما بر روی آن قرار داده نشده است. البته این کاشی‌ها همانند کاشیهای کف با توجه به اینکه در معرض آلودگی مواد غذایی و مواد پاک‌کننده هستند باید مقاومت شیمیایی بالایی داشته باشد (شامل مقاومت در برابر اسید و باز).
کاشیهای کف و دیوار استفاده شده در محیط بیرون ساختمان
با توجه به اینکه دمای محیط در فصول سرد سال به زیر صفر می‌رسد، برای استفاده از کاشی در محیط بیرون ساختمان باید از کاشی‌هایی استفاده کنیم که مقاومت نسبت به یخ‌زدگی داشته باشند. کاشیهای مناسب برای این محیط‌ها، کاشی‌هایی هستند که به‌وسیله پرس تولید شده و جذب آب پایینی دارند. این کاشی‌ها را می‌توانید از بین کاشیهای لعابدار تک‌پخت، پرسلانی لعابدار و یا کاشیهای بدون لعاب انتخاب نمایید.
استفاده از کاشی در اماکن عمومی
استحکام مکانیکی و مقاومت در برابر تنش‌های شیمیایی در این کاشی‌ها باید اصولاً بالا باشد. همچنین زیبایی این کاشی‌ها نیز از نکاتی است که باید به هنگام خرید مدنظر قرار گیرد زیرا تفاوت دارد که از کاشی بخواهید در محیط یک کارخانه استفاده کنید و یا آن را در سالن غذاخوری مصرف شود. در این اماکن باید از کاشی‌هایی استفاده شود که بسیار سخت بوده و مقاومت سایشی بالایی داشته باشند و نسبت به حملات شیمیایی و آلودگی مقاوم باشند. درصورتی‌که برای محیطی می‌خواهید کاشی کف انتخاب کنید که دقیقاً ورودی محیط از بیرون ساختمان است باید در انتخاب کاشی لعابدار با سطح شیشه‌ای دقت نمایید. کاشی‌ها به دلیل اینکه در معرض آلودگی ناشی از عبور بازدیدکنندگان قرار گرفته و حالت ماتی پیدا کند. برای استفاده در رستوران باید در انتخاب کاشی پرسلانی پولیش خورده دقت نمود. کاشیهای با سطح شیشه‌ای جلوه زیبایی دارند اما قطعا نسبت به کاشیهای دیکر استعداد بیشتری برای نشان دادن خراش به دلیل سایش را دارد. به همین دلیل استفاده از کاشی مات برای سطوح پررفت و آمد مناسب‌تر است.
استفاده از کاشی برای محیط‌های صنعتی
کاشیهای مورد استفاده در محیط‌های صنعتی به دلیل وجود ماشین‌آلات، وسایل حمل و نقل و افراد تحت تاثیر بار زیاد و تنش مکانیکی و آلودگی ناشی از سایش قرار دارد و همچنین به دلیل مواد شیمیایی موجود در محیط باید مقاومت شیمیایی بالایی داشته باشد. همچنین باید به دلیل اینکه ممکن است براثر وجود مایعات در روی کاشی، سطح لغزنده شود باید تمهیدات ایمنی رعایت شود. در صورتی که در محیط‌هایی که مواد غذایی وجود دارد کاشی می‌کنیم باید در انتخاب کاشی دقت شود که کاشی‌ها به سرعت تمیز شود تا موارد بهداشتی رعایت شود. با افزایش ضخامت کاشی اصولاً باید استحکام کاشی و تحمل فشار وارده افزایش یابد. بنابراین کاشیهای مورد استفاده در محیط‌های صنعتی باید ضخیم‌تر باشند. در محیط‌هایی که خطر لغزش وجود دارد، باید از کاشیهای مقاوم نسبت به لغزش استفاده نمود که معمولاً سطح آن برجستکی دارد.
انتخاب کاشی مناسب
تمام مشخصات کاشی بر روی کارتن آن اعم از کارخانه تولیدی، نوع طرح، اندازه کاشی، درجه‌بندی آن، تنالیته با شماره ردیابی تاریخ تولید و … درج شده است. کاشی درجه یک به کاشی‌ای اطلاق میشود که از نظر مشخصات با نمونه استاندارد آن تطابق داشته باشد و حداکثر ۵ عدد کاشی از میان ۱۰۰ عدد کاشی می‌تواند دارای عیوب سطحی باشند. در درجه‌بندی کاشی درجات دو، سه، چهار و … و ضایعات قابل قبول نیز می‌تواند وجود داشته باشد. نوع درجه‌بندی بستگی به استانداردهای بکار گرفته شده در کارخانه دارد و ممکن است کارخانه به کارخانه متفاوت باشد. هنگامی که کاشی با درجه‌بندی پایین خریداری می‌نمایید باید از فروشنده کاشی دقیقاً مفهوم درجه دو و نوع عیب را برای شما مشخص سازد تا پس از خرید و نصب به مشکل برنخورید زیرا معمولاً بر روی کاشی قید شده است که شکایت از محصول خریداری شده پس از نصب، قابل قبول نمی‌باشد. شید رنگی و سایز کاری دو موردی است که باید به هنگام خرید به آن دقت نمود. در هنگام تولید کاشی، شرایط، امکان تولید تمام محصولات در طول دوره‌های تولیدی با یک تن رنگی را نمی‌دهد و ممکن است تولیدات به میزان کمی از نظر رنگ متفاوت باشند و البته این تفاوت در هنگامی مشخص میشود که کاشی‌ها دقیقاً کنار یکدیگر قرار داده شوند. بدین علت قبل از اینکه کاشی‌ها بسته‌بندی شوند، کاشیهای مشکل‌دار جداسازی شده و مابقی تولیدات به درجات مختلف باتوجه به شیدرنگی آن تقسیم‌بندی می‌شوند که بر روی کارتن درج میشود.
سایز کاری یا ابعاد تولیدی کارخانه نیز همچون شید رنگی، ممکن است بسته به زمان تولید در کارخانه متفاوت باشد و بسته به تغییرات ایجاد شده در کوره و یا شرایط دیگر تولیدی ابعاد تغییر کند. به همین منظور تمامی کاشی‌هایی که در یک بسته‌بندی وجود دارند باید از نظر ابعاد در یک رنج و محدوده باشند. ابعاد کاری کاشی نیز می‌تواند بر روی بسته‌بندی کاشی در کنار ابعاد اسمی کاشی درج شود. به عنوان مثال ممکن است یک کاشی در ابعاد ۲۰ در ۲۰ دارای ابعاد واقعی ۱۹۸ در ۱۹۸ میلی‌متر باشد.
بنابراین به هنگام انتخاب کاشی باید دقت نمود که کاشیهای انتخاب شده از نظر ابعاد و شید رنگی نیز یکسان باشند. حال در صورتی که بچی که تهیه نموده‌اید از نظر شید رنگی و یا ابعاد کاری متفاوت هستند باید کاشی‌ها را ابتدا یکسان‌سازی نمود و سپس کاشی‌هایی که با هم ازنظر شید و اندازه تطابق دارند را باهم بکار برد. به عنوان مثال در صورتی‌که برای برای یک مجتمع کاشی تهیه نموده‌اید و این کاشی‌ها از نظر شید رنگی و اندازه با یکدیگر تفاوت دارند باید این تفکیک انجام شود و برای هر واحد کاشیهای یکسان استفاده شود.
تفاوت بین کاشی و سطح کاشیکاری شده دقیقاً مشابه پارچه و لباس است. برای تهیه یک لباس مناسب باید پارچه خوبی تهیه نمود اما این مورد به تنهایی کافی نیست. کار خیاط و طراح ساختمان در اینجا دقیقاً مشابه یکدیگر است و برای ایجاد یک سطح کاشیکاری شده خوب باید علاوه بر انتخاب یک کاشی مناسب، باید یک طراح خوب و یک اجراکننده خوب نیز وجود داشته باشد.
چه میزان کاشی باید تهیه نمود؟
برای محاسبه مقدار کاشی مورد نیاز برای پوشش یک سطح باید علاوه بر مساحت کار به روش نصب کاشی و همچنین چیدمان و آرایش کاشی ها دقت فراوان نمود به عنوان نمونه اگر در چیدمان کاشی کاری از بندهای بزرگ استفاده خواهید کرد ،مساحت این بندها می تواند در مقدار کاشی مورد نیاز تاثیرگذار باشد .همچنین به خاطر داشته باشید که حتی در بهترین دسته بندی و سورتینگ کاشی ممکن است درصد کمی خطای کیفی مشاهده شود ،لذا اگر زیبایی سطح مورد کار حساس است پیشنهاد می کنیم حداکثر تا ۵% بیشتر از متراژ کل برای اینکه انتخاب بهترین قطعات کاشی برای شما ممکن باشد در نظر بگیرید،البته این موضوع کاملا بستگی به حساسیت شما دارد،همچنین چیدمان کاشی می تواند پرت و ضایعات ایجادنماید که این مقدار را هم باید در برآوردتان منظور نمایید ،مثلا نصب کاشی به شکل های شطرنجی ،اریب ویا دوطرحی ویا متن وحاشیه پرت بیشتری نسبت به مدل چیدمان ساده دارد.لذا توصیه می شود به طور کلی بسته به شرایط طرح و فضا وزیبایی که انتظار دارید ۵%الی ۱۰% متراژ کل کاشی را بیشتر در نظر بگیرید فراموش نکنید بسته به شرایط محل کاشی کاری ممکن است برای توسعه آتی و یا تغییرات احتمالی و دلایل دیگری نیاز به خرید مجدد از همان کاشی داشته باشید ،پس اکیدا توصیه می کنیم که علاوه براینکه در هنگام خرید به اطلاعات نوشته شده روی جعبه کاشی توجه می فرمائید تامنطبق با خواسته شما باشد ،این اطلاعات را در محل مناسبی ثبت نمایید مثلا می توانید روی یک کاشی نمونه ودر محل مناسبی این اطلاعات را بچسبانید. این اطلاعات که شامل اعداد و حروف می باشد کد تولید کاشی بوده و به فروشنده کمک می کند تا نزدیک ترین محصول به کاشی کار شده را در اختیار شما بگذارد.
اجرا و نصب کاشی
قبل از اجرای کار باید کاشی مورد نظر انتخاب شود، سطح مورد نظر برای اجرای طرح آماده شود و ابزار و وسایل مورد نیاز تهیه شود. باید قبل از اجرای طرح به گوشه‌های محلی که می‌خواهیم کاشی کنیم دقت کنیم و از صافی کف و همچنین ترازبودن دیوار و کف اطمینان حاصل نماییم. اگر عیوبی قابل مشاهده در سطح و دیوار وجود دارد باید قبل از اجرا نسبت به رفع آن اقدام نماییم.
هنگامی که کاشی مورد نظر خود را انتخاب کردیم، باید به نوشته‌هایی که بر روی جعبه کاشی توسط شرکت سازنده درج شده است دقت کنیم. این نوشته‌ها معمولاً شامل درجه کاشی، رنگ، تن مورد نظر در آن رنگ، اندازه آن و مشخصات تکنولوژیکی دیگر از جمله استانداردی که تحت لیسانس آن تهیه شده است و مشخصات استحکام و … میباشد. به همین دلیل، قبل از شروع به نصب باید کاشی‌ها را از جعبه بیرون آورده و از نظر رنگ و … بررسی نماییم تا تفاوتی در کاشی‌ها از این دست نباشد. زیرا ممکن است جعبه‌های انتخابی از نظر تن و یا اندازه به دلیل متفاوت بودن دوره تولید یکسان نباشد. به همین دلیل بهتر است معمولاً کاشی‌هایی را انتخاب نماییم که از یک دوره تولید باشد تا در هنگام اجرای کار به مشکل برنخوریم. با توجه به اینکه معمولاً بر روی کارتن‌ها قید شده است که بعد از نصب کاشی، شکایت درخصوص کاشی پذیرفته نیست بنابراین باید پیش از اجرای کار نسبت به بررسی کاشی‌ها اقدام نماییم. باید کاشی‌ها از نظر تاب نیز بررسی شوند زیرا در صورتی که کاشی دارای تاب تقعر باشد، به هنگام نصب با مشکل روبرو خواهیم شد. یک کاشی مناسب معمولاً دارای تاب تحدب اندک است که پس از اجرای کار، به دلیل انبساط رطوبتی و … این تاب تاحدی برگشته و کاشی اندکی صاف‌تر خواهد شد.
قبل از اجرای کار باید فاصله بندکشی و استفاده از مواد مناسب برای بندکشی از قبل محاسبه و بررسی شده تا میزان مورد نیاز کاشی سفارش داده شود. می‌توان از تجهیزات قابل تهیه در بازار برای بندکشی استفاده نمود تا کاشی‌ها دقیقاً در کنار یکدیگر و با فاصله مناسب چیده شود. چسب و یا سیمانی که برای بندکشی می‌خواهیم استفاده کنیم باید از پیش تهیه و آماده شود. بعد از اینکه زمان سفت‌شدن کاشیهای نصب شده به اتمام رسید، می‌توان به تمیز نمودن سطح کاشی‌ها اقدام نمود زیرا معمولاً سطح کاشی‌ها توسط مواد نصب، آلوده میشود که در صورت باقی‌ماندن بر روی کاشی، در آینده به راحتی جدا نمی‌شود.باید دقت نمود که موادی که برای اتصال کاشی بکاربرده میشود معمولاً به مقداری زمان برای سفت شدن نیاز دارند و این میزان بسته به نوع ماده می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال قبل از سفت شدن سطح زیرین کاشیهای کف نباید به هیچ عنوان بر روی آن راه رفت و یا اشیاء و وسایل منزل را بر روی آن داد. اگر این پیشگیری‌ها انجام نشود، این امکان وجود دارد که کاشی‌ها از جای خود جابجا شود.باید قبل از اجرای کار دقت داشته باشیم اگر قرار است که عملیات‌های لوله‌کشی، سیم‌کشی و … انجام شود این عملیات پیش از اجرای کار بررسی و انجام شده باشد.کاشیهای بدون لعاب، کاشیهای پولیش شده و … معمولاً ممکن است به وسیله آلودگی‌های ناشی از محیط و یا سیمان و مواد نصب کاشی آلوده شوند و این آلودگی و لک بر روی کار باقی بماند. بنابراین قبل از اجرا باید حتماً این موارد بررسی شده تا در هنگام اجرای کار دقت لازم برای نصب انجام شود. درحال حاضر نصب کاشی روی دیوار به دو شیوه اجرا می شود:
1- چسباندن کاشی
ابتدا زیر کار را با تیشه کمی زخمی نماییم ،سپس ابزار کارهای مخصوص را اماده کرده و خمیر را با کمی اب اغشته کرده و با کاردک مخصوص به متراژ حدود یک متر مربع به دیوار میکشیم سپس کاشی را با کمی فشار نصب کرده و تراز مینماییم بعد از چندین ساعت عملیات بند کشی را انجام میدهیم و کار بعد از ۴۸ ساعت قابل استفاده میباشد .
روش های پخش چسب بر زیر کار به سه صورت می باشد:
- با کاردک شانه ای بر روی زیر کار
- با کاردک قاشقی بر پشت کاشی یا سرامیک
- روش شانه ای برای کاشیهای ابعاد ریز (زیر ۲۰*۳۰) و زمانی که زیر کار بسیار تراز و بدون موج باشد استفاده میشود .روش قاشقی و ترکیبی بیشتر برای نصب کاشی و سرامیک ابعاد بزرگ و زمانی که زیر کار خوب تراز نباشد و موج داشته باشد استفاده میشود.
2- نصب کاشی با ملات سیمان
دراین روش کاشی ها را با فاصله مشخصی از دیوار یک به یک با کمک فتییله های گلی ثابت کرده سپس به آرامی پشت کاشی ها ملات سیمان می ریزند.
دراین روش کاشی ها باید یک به یک طراز و شاقول شوند و ملات کم کم ریخته شود تا کاشی ها تکان نخورند یا نیفتند.به همین خاطر پشت بعضی کاشی ها خوب پر نشده وهمچنین ممکن است کاشی ها خوب تراز نشوند.
چگونه می‌توان فهمید که سطحی خوب کاشیکاری شده است یا خیر؟
برای تشخیص یک اجرای خوب کاشی، باید نظم و ترتیب در اجرا، در یک ردیف بودن کاشی‌ها، هارمونی چیدمان، استفاده مناسب از بوردر و حاشیه کاشی‌ها، هم‌سطح‌بودن کاشی در سطوح مختلف دیوار اتاق باید مد نظر قرار گیرد. همچنین باید دقت نمود که کاشی به‌صورت کامل در جای خود قرار گرفته و چسب و یا ملات تمامی زیر سطح کاشی را پر نموده و به قول معروف کاشی لق نمی‌زند. همچنین باید تمامی قسمت‌های کاشی به سطح مورد نظر چسبانده شده تا براثر مرور زمان آسیب نبیند.
برای اینکه کاشیکاری سطح به خوبی انجام شود، باید به مشخصات سطحی که می‌خواهیم کاشی کنیم دقت کنیم و به قول معروف سطح زیر کاشی را آماده‌سازی نماییم تا کاملاً صاف بوده و قابلیت اجرای کاشی را داشته باشد. همچنین باید محیطی را که می‌خواهیم کاشی کنیم را نیز درنظر بگیریم.
نگهداری و نظافت کاشی
کاشی یکی از مستحکم‌ترین و سخت‌ترین موادی است که می‌توان برای پوشش محیط استفاده نمود اما عمر مفید کاشی‌ها علاوه بر جنس و کیفیت کاشی، ارتباط مستقیم با نحوه نصب دارد. همچنین استفاده بهینه از کاشی، محیطی که استفاده میشود و شرایط کف و دیوار نیز بر این مهم تاثیرگذار است. اگر زیرسازی مناسب نباشد از عمر سطح کاشی شده کاشته خواهد شد. برای تمیز کردن کاشی باید از موادی استفاده کرد که استاندارد بوده و به سطح کاشی آسیب نزند زیرا اسیدها و بازهای قوی به دلیل خوردنده بودن می‌تواند سطح کاشی را از بین ببرد. همچنین برخی مواد اسیدی می‌تواند بر روی سیمانی که برای بندکشی استفاده شده است تاثیرات مخرب داشته باشد. البته چسب‌های تهیه شده با استفاده از مواد اپوکسی معمولاً مواد مقاوم‌تری نسبت به حملات شیمیایی محسوب می‌شوند.با توجه به اینکه کاشی‌ها جزء مواد قابل ارتجاع محسوب نمی‌شوند، باید به هنگام استفاده دقت نمود که مواد سنگین بر روی سطح کاشی‌ها نیفتد. در قسمت‌هایی که امکان افتادن وسایل بر روی سطح کاشی وجود دارد باید به وسیله فرش و یا حصیر پوشانده شود.به هنگام تمیز کردن باید دقت نمود که از مواد ساینده استفاده ننمود ولی اگر ناگزیر به استفاده از این مواد هستیم باید نهایت دقت لازمه انجام شود زیرا معمولاً سطوح شیشه‌ای لعابدار سطح کاشی ممکن است بر اثر خراش این مواد آسیب ببییند و سطح شیشه‌ای آن اسیب ببیند.
چطور کاشی شکسته را عوض کنیم؟
با استفاده از روش زیر می‌توانید ظرف چند دقیقه کاشی شکسته را بدون آسیب رساندن به کاشیهای اطراف عوض کنید.
وسایل مورد نیاز: میخ، چکش، نوارچسب کاغذی
در صورتی که زیرکاری کاشی‌ها خوب است، برای چند کاشی شکسته، نیازی به تعویض تمام کاشی‌ها نیست. می‌توانید خیلی سریع کاشی شکسته را با اسکنه درآورید و کاشی سالم را جایگزین آن کنید. فقط کافیست کاشی همرنگ و هم نقش آن را پیدا و مراحل زیر را دنبال کنید.
1- لبه کاشیهای اطراف را نوارچسب بزنید تا در حین کار و برداشتن کاشی شکسته، آسیب نبینند. فقط کاشی‌ها را بپوشانید. باید دوغاب یا سیمان بین آن‌ها را نیز همراه کاشی شکسته بردارید و مجدد بندکشی کنید.
2- یک میخ را وسط کاشی شکسته بگذارید و با چکش محکم به سر آن ضربه بزنید. این کار باعث میشود کاشی بدون لایه لایه شدن به قطعات ریز بشکند و برداشتن آن راحت‌تر شود.
3- اسکنه را با زاویه ۴۵ درجه وسط کاشی شکسته بگذارید. با چکش به آن ضربه بزنید تا به زیر کاشی رود. این کار را از وسط به طرف اطراف کاشی‌ها انجام دهید. هم کاشی و هم سیمان اطراف را بیرون آورید.
4- لایه نازکی از ملات را با ماله، پشت کاشی جدید پخش کنید. ملات نباید آن قدر زیاد باشد که موقع فشار دادن از اطراف کاشی بیرون بزند. کاشی را با رعایت فاصله از چهار طرف در جای خود فشار دهید. بگذارید ملات در طول شب کاملا خشک شود.
5- فضای باقی‌مانده را بندکشی کنید. از ماله مخصوص که سبک و تخت بوده و می تواند دوغاب را با فشار داخل درزها بفرستد، استفاده کنید. دوغاب اضافه را از سطح کاشی پاک کنید.
منبع : www.persepolistile.ir