چکیده کاربرد زرین‌فام‌ها در معماری شامل محراب، افریزهای پهن اطراف محراب، بالا و پائین ازاره دیوار و کاشی‌های کوکبی است. مجموعه‌های پرکار و پرمحتوای کاشی‌های ستاره‌ای زرین‌فام که در پوشش سطح داخلی بنا استفاده شده‌اند، اغلب دارای کتیبه یا امضا است. محل قرار گرفتن آنها در ازاره دیوارهای بناهای مذهبی و غیرمذهبی است. کاشی‌های کوکبی، ترکیبی از نقش و کتیبه هستند. این نقش و کتیبه به اندازه‌ای کوچک هستند، به طوری که از فاصله بسیار نزدیکی باید آنها را خواند و مشاهده کرد. زیرا از فاصله چندمتری جزئیات کاشی‌ها دیده نمی‌شود و تنها طرح کلی، رنگ براق و ترکیب آن مشاهده می‌گردد. مضمون کتیبه‌های روی این کاشی‌ها شامل: 1- آیات قرآنی2- اشعار فارسی، شامل رباعیات و قطعات حماسی 3- احادیث نبوی و جملات قصار ائمه معصوم 4- مشخصات ساخت کاشی شامل: تاریخ ساخت، امضای سازنده و کاتب، بانی و محل ساخت کاشی است. مطالعه تک‌تک کاشی های کوکبی به دلیل کوچکی، ظرافت نقش‌بندی، تنوع کتیبه و حجم بالای تعداد کاشی‌های کوکبی صبوری بسیاری می‌طلبد به این ترتیب که تا به امروز مطالعه وسیعی در این مورد انجام نپذیرفته است. موضوع مورد تحقیق این رساله، مطالعه سبک شناختی و بررسی کتیبه کاشی‌های زرین فام کوکبی هشت‌پر، هشت ضلعی و خشتی به مرکزیت آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) و حرم مطهر حضرت رضا(ع) همراه با مطالعات آزمایشگاهی است. مطالعه تطبیقی آن با آرامگاه امام‌زاده علی بن جعفر(ع) قم، بنا به ضرورت مجموعه مربوط به حضرت معصومه(س)، در آلبوم منسوب به رستمی است. در این رساله کتیبه‌های حاشیه کاشی‌ها قرائت، و در سه دسته اصلی قرار گرفتند. همچنین دلایل انتخاب مضامین خاص و روش‌های انتخاب و نگارش آنها مورد بحث قرار گرفته است. به وسیله روش آزمایشگاهی و طیف‌سنجی پیکسی عناصر تشکیل دهنده لعاب، جهت شناسائی محل ساخت و کارگاه‌های متعدد، در صورت وجود مورد بحث قرار گرفته است. کتیبه‌ها به ترتیب تواتر آیات قرآنی، اشعار فارسی و حدیث با مضامین اعتقادی، اجتماعی و تزکیه نفس قرائت گردید. موتیف غالب نقش هندسی- اسلیمی است. روش علمی آزمایشگاهی منشأ ساخت را کاشان و حداقل در دو کارگاه مشخص کرد.
منبع : http://www.virascience.com