نگاهی کوتاه به تحلیل صنعت کاشی کشور

در سال‌های گذشته، بویژه در دهة اخیر، صنعت کاشی کشور از جمله صنایعی بود که حاشیه سود و امنیت بالایی جهت سرمایه‌گذاری داشت. این صنعت مانند بسیاری از صنایع دیگر کشور، به دلیل نبود اطلاعات در دورة پرسود، بسیار کورکورانه رشد کرد. روند رشد صنایع کاشی و سرامیک طی سالهای ۷۵ تا ۸۰ در جدول زیر دیده می‌شود. همانطور که از اطلاعات مشخص است در این دوره افزایش ۱۰۰ درصدی تولید را شاهد هستیم.
سیاست افزایش تولید بدون در نظر گرفتن مشکلات آینده سبب بوجود آمدن تعداد زیادی کارخانه با ظرفیت پایین شد. در صنعت کاشی کشور تعداد کارخانجات به چشم می‌خورد. تولید سالانه کاشی ایران توسط واحدهای زیاد و با ظرفیت پایین انجام می‌شود. علاوه بر اینکه هنوز کارخانجاتی به دلیل ارزان قیمت بودن سوخت با تکیه بر ماشین‌الات قدیمی به تولید خود ادامه می‌دهند.
نتیجه رشد صنعت کاشی عرضة بیش از حد کاشی پس از چند سال بود. ولی به مرور و در سالهای اخیر علائم رکود در کارخانه‌ها به مرور نمایان گشت. از جمله علایم مشهود می‌توان به افزایش موجودی انبار کارخانجات و عمده فروشان، کاهش سود سهام، سقوط ارزش شرکت‌ها در بازار بورس و غیره اشاره کرد که این مطلب با توجه به میزان مصرف کشورها که در جدول ذیل آمده دور از ذهن نیست.
در روند جدید پس از سال ۸۰ سیاست‌گذاری رشد و توسعه صنعت کاشی اغلب کارخانجات با ظرفیت سالانه بالایی احداث خواهند شد. این ظرفیت‌های نسبتاً بالا به همراه تعدد کارخانجات، افزایش ظرفیت تولید را به یکباره به‌همراه دارد. در جدول زیر ظرفیت نهایی در پایان سال ۸۳ دیده می‌شود. شاید بهتر این بود که با استفاده از تاسیسات فعلی و با برنامه طولانی‌تری انجام می‌گرفت.
صنایع جانبی کاشی کشور به دلایلی نتوانستند پیشرفت کنند. تهیه مواد اولیه و خاک‌های کاشی همواره با مشکلاتی چون تغییر کیفیت، عدم ثبات در بازدهی معادن و غیره همراه است. ماشین‌آلات مورد نیاز این صنعت با تعرفه کم وارد شده ولی لوازم و خدمات پشتیبانی آنها تعرفه‌های سنگین دارد. شاید معکوس این قضیه یعنی عدم اجازه ورود ماشین‌آلات خارجی و به عکس استفاده از قطعات آنها ما را به سمت ماشین‌ساز شدن پیش می‌برد.
صادرات محصولات کاشی همواره با مشکل روبروست. این مشکلات ناشی از عدم توان پاسخ‌گویی این صنعت به نیازهای مشتریان چه از لحاظ کیفیت و چه از لحاظ قیمت است. از طرف دیگر قیمت کاشی ایران به دلیل بازارهای انحصاری داخلی و توان رقابتی کم بالا بوده و در بازارهای جهانی جایی ندارند. تعریف سنگین واردات محصولات کاشی بازار داخلی را در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار داده است.
برخی صنایع کاشی رقابت را در کاهش قیمت و استفاده از مواد ارزان قیمت‌تر برای نیل به این هدف در دستور کار خود دارند. غافل از اینکه کیفیت محصولات کاشی افت خواهند کرد و دیگر جایی برای کاشی ارزان و نامرغوب وجود ندارد.
صنایع کاشی ایران همراه با تعدد واحدهای تولیدی، بسیار پراکنده نیز هستند. تولیدکنندگان بزرگ محصولات کاشی همواره سعی کرده‌اند با کاهش هزینه‌های اضافی از جمله مراکز سرویس‌دهی و پشتیبانی توان رقابتی خود را بالا ببرند. به طور مثال گروه کاله در ترکیه سالانه ۶۰ میلیون مترمربع یعنی نیمی از تولید ایران را دارد این گروه مسلما از یک گروه صنعتی پشتیبانی و سرویس‌دهی برخوردار است در حالی که ۶۰ میلیون متر مربع تولید سالانه حداقل ۶ واحد تولیدی در ایران است که هرکدام به دلیل پراکندگی مراکز خدمات و پشتیبانی و تهیه مواد اولیه جدایی دارند.
تولیدکنندگان بزرگ سعی کرده‌اند همواره با همکاری و ادغام با سایر تولیدکنندگان خروجی محصولات گروه را هر چه بیشتر متنوع و با کیفیت ساخته و به تمام نیازهای مشتری پاسخ دهند. فقدان همکاری مشترک و مستندسازی یافته‌ها و تجربیات در ایران باعث شده تا یک یافته بارها و بارها تجربه شود.

منبع : www.vista.ir

www.baaax.ir