به منظور کاهش صوت و مقابله با صدای انتقالی (کاهش آلودگی صوتی) از محیطی به محیط دیگر، می بایست از پوششی استفاده کرد که به آن پوشش، عایق صوتی گفته می شود.
از نظر جذب و کاهش صوت در طراحی و ساخت ساختمان ها و سازه ها دو موضوع بسیار حائز اهمیت هستند:
الف) چگونگی جذب صوت و صدای انتقالی (نوع عایق صوتی انتخابی)
ب) استفاده نمودن از بهترین مواد و مصالح در ساخت ساختمان ها (دیوار، سقف، کف و ...)
از آنجا که آپارتمان نشینی در حال گسترش است، کنترل جابهجایی سر و صدا بین واحدهای زیست مجاور مسئلهای است که روز به روز بغرنجتر میشود. در انتخاب مصالح عایق کاری صوتی ساختمان به منظور کنترل سر و صدا، طراح ساختمان باید دو جنبه مختلف صوت یکی جذب صوت و دیگری انتقال آن را در نظر بگیرد. مصالحی که جاذب سر و صدا هستند ممکن است به آسانی صوت را از محلی به محل دیگر عبور دهند. مصالحی که در برابر عبور صوت از میان دیوارها و سقفها پایداری میکنند، میتوانند مسائلی مانند انعکاس یا طنین صوت در فضای بسته را به وجود آورند.
ساخت و سازهای امروزی با مصالحی ساخته میشوند که بیشترین صرفهجویی را برای سازندگان داشته باشند. دیوارهای نازک با آجرهای سفالی توخالی ساخته میشوند که این امر منجر به سلب آسایش افراد میگردد زیرا در زندگی شهرنشینی آلودگی صوتی اجتناب ناپذیر است.
بخشی از مصالح آکوستیکی که به عنوان عایق صوت در ساختمان ها استفاده می شوند عبارتند از:
کاشیها و صفحات ساخته شده از فیبرهای سلولزی
کاشیهای سلولزی معمولاً از باگاس (تفاله نیشکر) ساخته میشوند. کاشیهای الیاف نیشکر از قدیمیترین و معمولاً ارزانترین نوع آکوستیک کاشی هستند. فیبرها را زیر فشار قرار میدهند و به صورت تختههایی درمیآورند. به نحوی که بین الیاف فضاهای تنگی به وجود آید. کاشیهای فیبر نیشکر را معمولاً سوراخدار میسازند تا صدا بتواند به حفرههای بین الیاف برسد. این موضوع باعث بهبود کیفیت جذب صوت میشود. تنوع در بافت و ظاهر تایل با ایجاد تنوع در نقش و نحوه استقرار سوراخها و سطح تایل به دست میآید.
کاشیهای فیبر نیشکر در اثر جذب رطوبت، دچار تغییر ابعاد و کاهش مقاومت میشوند. گرچه پیشروی آتش در آنها کم است، ولی ضد آتش نیستند.
کاشیهای ساخته شده از فیبرهای معدنی
بخش اعظم کاشیهای فیبر معدنی از پشم معدنی ساخته میشوند. قسمت عمده پشم معدنی که در کشورهای صنعتی تولید میشود از سربار کوره آهن گدازی (پشم سرباره) است.
این تایلها ممکن است به صورت شکافدار یا سوراخدار ساخته شوند تا کیفیت جذب صوت آنها افزایش یابد. مصالح شکافدار انرژی صوتی را به وسیله ایجاد اصطکاک در حفرههای ریز موجود بین فیبرهای مستقل از هم، مستهلک میسازند. با افزایش سوراخها میتوان حداکثر کاهش انرژی صوتی را به دست آورد. مصالح شکافدار عموماً موقعی به کار میروند که ظاهر کار از بیشترین اهمیت برخوردار باشد. مصالح سوراخدار بیشتر در ساختمانهای صنعتی، فرهنگی و مؤسسات علمی که حداکثر نفوذ و رنگ پذیری مورد نظر است، مصرف میشوند.
کاشیهای فلزی سوراخدار
این کاشیها متشکل از تاوههای فلزی سوراخداری هستند که با مصالح آکوستیکی نظیر پشم معدنی پر شدهاند. تاوههای نازک فلزی سوراخدار، سبب کاهش ویژگیهای جذب صوت مصالح آکوستیکی نخواهند شد، بلکه به صورت دیافراگمی در انتقال صوت به آنها عمل میکنند و صوت در آنجا جذب میشود.
تاوه ممکن است از آلومینیوم یا ورق فولادی ساخته شود و معمولاً آن را با لعاب پخته شده سفید میپوشانند. گرچه این کاشیها گران قیمت هستند، ولی چون دوامشان زیاد و هزینه نگهداری و تعمیر آنها کم است، مصرفشان روی هم رفته اقتصادی و با صرفه است. سطح آنها را میتوان با کهنه نمدار تمیز کرد و به رنگ آمیزی مجدد و تعویض قطعات نیازی ندارند. به علاوه لعاب سخت به عنوان پوشش در آنها باعث تأمین ویژگیهای بازتاب سطح میشود.
کاشیهای پشم چوب
در یکی از گروههای طراحی و معماری دانشکده معماری استکهلم کاشیهای دیواری رنگارنگی که مانع از نفوذ و عبور صدا میشوند معرفی شده اند. این کاشی ها از پشم چوب بسیار سبک ساخته شده اند. این نوع تولید، تعادل مناسبی میان مقاومت، استحکام، اقتصاد و طول عمر مفید برقرار کرده و همگی را به اندازه یکسان دربردارد.
کاشیهای پشم چوب به شکل شش ضلعی طراحی شده اند که هر کدام دارای رنگ متفاوت و جذابی هستند و در نتیجه نمای بسیار زیبایی را در دیوار داخلی یک خانه یا ساختمانهای اداری و تجاری ایجاد خواهند کرد.
این کاشیها از فیبر و پشم چوب با ترکیبی از سیمان و آب ساخته شدهاند که به راحتی روی دیوار چسبانده می شوند و همچون عایقهای قوی صوتی عمل میکنند. ترکیب مواد این کاشیها به گونهای است که اجازه نفوذ آلودگی صوتی را به داخل خانه نمی دهند و در عین حال زیبایی و جذابیت نیز به فضای داخلی ساختمان اضافه می کنند. این نوع کاشیهای پشم چوب کاملا دوستدار محیط زیست هستند و از نفوذ آلاینده به داخل خانه و خروج انرژی از ساختمان جلوگیری خواهند کرد.
منبع: http://home.peymansaz.org