ویژگی های کیفیتی مورد نیاز برای کاشی و سرامیک

بیشترین پارامترهایی که در زمینه کیفیت و خصوصیات کاشی مطرح هستند به شرح زیر می باشد:
جذب آب
پدیده جذب آب با تخلخل رابطه مستقیم دارد و هرچه تخلخل بیشتر شود جذب آب نیز افزایش خواهد یافت. کاشی های پرسلانی کم ترین میزان تخلخل را در بین انواع کاشی دارند. هر چقدر جذب آب کاشی کمتر باشد، مقاومت کاشی نسبت به لک پذیری، یخ زدگی و ... نیز افزایش می یابد. در کاشی های پرسلانی میزان جذب آب، حدودا زیر 0.5 درصد است.

ابعاد و ظاهر کاشی
ابعاد و سایز کاشی و همچنین صاف بودن کاشی از پارامترهای مهم بررسی کیفی کاشی محسوب می شوند. همچنین باید بررسی شود که کاشی از حالت مستطیلی خارج نشود. زیرا در غیر این صورت در هنگام نصب کاشی مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد. همچنین باید کاشی از نظر تاب نیز مورد بررسی قرار گیرد. کاشی با حالت تقعر به هیچ عنوان قابل قبول نیست و اشکالات نصبی زیادی با خرید چنین کاشی هایی گریبانگیر مصرف کننده خواهد شد. کاشی حتی الامکان باید صاف و در حد بسیار کمی تحدب داشته باشد تا پس از نصب صاف شود.


بنابراین هرگونه انحراف از مستطیل بودن کاشی و یا صاف بودن سطح آن، به عنوان عیب کاشی محسوب می گردد. به هنگام خرید کاشی، ابعاد دقیق آن روی کارتن ذکر شده است و انحراف زیاد از این عدد نیز مجاز نمی باشد.

خواص مکانیکی کاشی
مقاومت در برابر نیروهای وارده همچون وزن افراد و وسایلی که روی کاشی قرار داده شده اند یکی از پارامترهایی است که باید در بررسی خصوصیات مکانیکی کاشی مدنظر قرار گیرد. کاشی ها همواره از این نظر با تست مقاومت نسبت به شکست (MOR) مورد سنجش قرار می گیرند. هرچقدر میزان تخلخل کاشی بیشتر باشد، مقاومت نسبت به شکست کاشی نیز کاهش می یابد و در نتیجه در کاشی های پرسلانی نظیر گرانیت، استن ور و یا کاشی پرسلانی لعابدار که جذب آب آن پایین تر از 0.5 درصد است نسبت به کاشی منوپروزا که جذب آب بالای ۱۰ درصد دارد، استحکام در مقابل ترک بالاتری دارد.
MOR و یا استحکام شکست تنها به جذب آب وابسته نیست، بلکه ضخامت کاشی نیز در آن تاثیرگذار است که هرچقدر ضخامت کاشی بالاتر باشد مقاومت نسبت به شکست آن نیز بالاتر خواهد بود.

خواص مکانیکی سطح
مقاومت نسبت به خراش، مقاومت در برابر مواردی است که بر اثر عبور افراد و یا وسایلی که با سطح کاشی در تماس هستند، اتفاق می افتد. این مشخصات به ویژه برای کاشی کف اهمیت دارد زیرا همواره افراد از روی آن عبور می کنند و وسایل منزل نظیر میز و صندلی روی آن قرار داده می شوند. به عنوان مثال کاشی هایی وجود دارند که براثر مرور زمان و استفاده در برخی قسمت های آنها طرح کاشی از بین رفته است. فاکتوری که روی مقاومت به خراش تاثیر می گذارد سختی سطح است که در حقیقت فاکتور مقاومت نسبت به سایش و خراش است. اگر کاشی دارای پوشش مناسب برای محیط های عمومی باشد، براثر رفت و آمد آسیب نمی بیند.



مشخصات شیمیایی
مقاومت نسبت به خوردگی و یا مواد آلوده کننده فاکتور دیگری است که وجود آن برای کاشی ضروری است. این مشخصات عبارتند از مقاومت نسبت به آلودگی، مواد شیمیایی، اسید و باز. کاشی هایی که در محیط آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام مورد استفاده قرار می گیرند، باید تحمل مواد شوینده مصرفی استاندارد را داشته باشند و کیفیت سطحی این کاشی ها بر اثر تماس با مواد شوینده آسیب نبیند. این مورد برای کاشی هایی که در اماکن صنعتی و بیمارستان ها مورد استفاده قرار می گیرند، با شدت بیشتری حایز اهمیت است.

مقاومت نسبت به رطوبت و تغییرات دمایی
این مشخصات همچنین شامل مقاومت در برابر شوک حرارتی، یخ زدگی و مقاومت نسبت به ترک نیز می باشد. به عنوان مثال هنگامی که در آشپزخانه یک ظرف داغ از روی گاز برداشته شده و روی سرامیک قرار می گیرد، در صورتی که آن سرامیک مقاومت نسبت به شوک حرارتی نداشته باشد، خواهد شکست. همچنین هنگامی که از یک کاشی برای بیرون ساختمان استفاده می شود در صورتی که مقاومت نسبت به یخ زدگی نداشته باشد در فصل زمستان خواهد شکست. ترک کاشی در حقیقت از ترک های ریزی تشکیل شده است که بر اثر تاثیرات محیطی در کاشی ایجاد شده است. البته ممکن است که ترک قبل از نصب کاشی نیز وجود داشته باشد اما به صورت مخفی باقی مانده و بعد از نصب خود را نمایان سازد. استفاده از مواد مناسب در هنگام نصب نیز در ایجاد ترک کاشی موثر است. اگر سیمان، چسب و ... مناسب نباشند و یا لایه مربوطه ضخامت زیادی داشته باشد ممکن است این مورد ایجاد شود.

مشخصات ایمنی
مهمترین مشخصه ایمنی برای کاشی، مقاومت نسبت به لغزش است. این مورد برای کاشی کف که در محیط منزل، ادارات، محیط های صنعتی و بیرون ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد، بسیار حائز اهمیت است.
باید یادآور شد که کارخانجات موظفند برای هر تولید مشخصه های اصلی را به خریدار عرضه نموده و واحد فروش به همراه محصولات خود این اطلاعات را ارایه نمایند. دو نمونه از این مشخصات عبارتند از مقاومت نسبت به سایش و مقاومت نسبت به مواد شیمیایی کاشی های لعابدار که از کلاس PEI, I با کمترین میزان مقاومت نسبت به اسید با کاشی های لعاب دار شروع شده و تا کلاس PEI, V با بیشترین میزان مقاومت ادامه می یابد. اداره استاندارد براساس آزمایشاتی که به صورت دوره ای از محصولات یک شرکت انجام می دهد، به شرکت تولید کننده اجازه می دهد که برچسب استاندارد لازمه را روی محصولات خود قرار دهد.

انتخاب کاشی مناسب با توجه به شرایط محیطی مورد استفاده
برای هر محیطی کاشی مناسب وجود دارد ولی به این معنی نیست که تمام کاشی ها را می توان در هر محیط و شرایطی مورد استفاده قرار داد. به هنگام انتخاب کاشی می بایست موارد زیر مدنظر قرار گیرند:

۱- محیط و شرایط استفاده کاشی
با توجه به این که کاشی می تواند هم در محیط داخلی ساختمان و هم نمای بیرونی و خارج ساختمان نصب شود انتخاب نوع کاشی بسیار حایز اهمیت است. کاشی ای که قرار است در محیط حمام نصب شود و یا کاشی ای که در کف اتاق استفاده می شود، از نظر تاثیرات محیط استفاده روی کاشی و همچنین کاربرد متفاوتند و یا به عنوان مثال کاشی ای که در بیرون ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد باید در مقابل یخ زدگی استحکام داشته باشد و یا برعکس استفاده از کاشی مقاوم به یخ زدگی برای داخل ساختمان نیر ضروری به نظر نمی رسد و هزینه های ساختمان سازی را افزایش می دهد.

۲- مساله زیبایی
کاشی باید از نظر رنگ، اندازه و شکل با محیط اطراف و وسایلی که به کار برده می شود همخوانی داشته باشد. همچنین کاشی باید با نور محیط و مساحت کاشی کاری از نظر رنگ و ابعاد متناسب باشد. این انتخاب البته وابسته به سلیقه افراد جامعه است که در نتیجه وابسته به قانون خاصی نیست.

3- خصوصیات تکنولوژیکی
کاشی باید علاوه بر موارد بالا در مقابل تنش های مکانیکی، شیمیایی، حرارتی و ... مقاوم بوده تا در هنگام استفاده بتوانند عملکرد مناسبی از خود نشان دهد.


منبع: مجله سرامیک و ساختمان