ساختمان، جنس و انواع شیرآلات
شیرهای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند. امروزه انواع بسیاری از شیرها طراحی، ساخته و تولید می‌شوند که در مصارف صنعتی و خانگی به کار می‌روند. شیرآلات به گروه شیرهایی گفته می شود که خود بنا به کاربرد، نحوه کارکرد یا شکل آن به زیرگروه های مختلف دسته بندی می‌شود.
انواع شیرآلات بنا به محل کاربرد
• شیرآلات خانگی
• شیرآلات صنعتی که در ایران آنرا والو میخوانند. (Industrial Valve).
انواع شیرآلات بنا به کارکرد
شیرها یا برای باز و بست (شیر قطع و وصل) جریان سیال استفاده می‌شوند مانند:
• شیرهای توپی- Ball Valve
• شیرهای پروانه‌ای
• شیرهای دروازه‌ای
• شیر مخروطی (Plug Valve)
و یا
برای تنظیم و کنترل جریان بکار می‌روند مانند:
• شیرهای کره‌ای
• شیر یکطرفه (Check Valve)،
• شیر سوزنی.
غیر از موارد بالا می‌توان از شیرهای دیافراگمی- صفحه‌ای (Diaphragm Valve) نام برد.
برخی از شیرهای فوق الذکر ممکن است برای هر دو کاربرد استفاده شود مانند شیر توپی یا شیر پروانه ای.
ساختمان شیر
اغلب شیرها در ساختمان دارای اجزایی هستند که بین آنها مشترک است:
• بدنه
• دیسک( که در شیرهای توپی و مخروطی همان توپ یا استوانه مخروطی است.)
• نشیمنگاه : محل نشستن دیسک و یا واسط بدنه و دیسک است. اغلب از جنس نرمی ساخته می‌شود تا کار آب بندی را انجام دهد.
• دسته (Stem) و فلکه (Hand-wheel)، فلکه با دسته به دیسک وصل می‌شود، معمولاً با چرخاندن فلکه شیر باز یا بسته می‌شود.
شیر یکطرفه که بطور خودکار تنها اجازه جریان در یک سو را می‌دهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد.
جنس و مواد
بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر بکار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی، شیرآلات برنزی، شیرآلات برنجی، چدنی و گاهی استیل (SS) استفاده می‌شود.
در کارهای صنعتی مانند نیروگاه ها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاه ها،
کشتی سازی و صنایع دارویی/غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند
و یا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی،
فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن(Stainless Steel) می سازند.
شیرها یا به وسیله دست یا عملگر خودکار (Actuator) باز و بست می‌شوند.
در مورد جنس شیرآلات آب بعلت خنثی بودن آب (از لحاظ اسیدی و بازی PH=7 ) خورندگی
خیلی شدید نبوده و بدین علت می توان از آلیاژ برنج استفاده نمود.
درصنعت از آلیاژ برنج در ساخت شیرآلات آب استفاده می شود.
لازم به یادآوری است در صنایع پتروشیمی که محلول های تولیدی خاصیت اسیدی یا بازی دارند، جنس شیرآلات از برنز قلع می باشد.
انواع برنج های کارپذیر (نوردی) فقط حاوی مس و روی می باشند و عناصر دیگر
در حد ناخالصی در آن ها وجود دارد.، در حالی که برنج های آلیاژی علاوه بر
مس و روی حاوی عناصر دیگری نظیر سیلیسیم، سرب، قلع و … هستند بیشتر از طریق
ریخته گری شکل می گیرند.
برنج ها و به خصوص برنج های کار پذیر نوردی پس از تغییر شکل سرد، دارای تنش
های داخلی بسیاری می باشند که حد خستگی آلیاژ را کاهش می دهد و عموما پس
از مدت محدودی ترک برداشته و می شکنند.
تابکاری روز آلیاژهای برنج به منظور حذف تنش های داخلی انجام می گیرد در این حال برنج را گرم کرده و سپس تحت سرعت معین سرد می کنند.
منبع: http://talayehind.com
از انواع شیرآلات در فروشگاه اینترنتی کارا دیدن فرمایید.