کاشی و سرامیک (Ceramic Tile)

۱. کاشی و سرامیک (Ceramic Tile)
۱-۱. کلیات
۱-۱-۱. تعریف کلی:
کاشی فراورده‌ای سرامیکی، متشکل از دانه‌های ظریف متبلور و متخلخل است که معمولاً در حرارت بالاتر از ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد پخته شده و در انواع لعاب‌دار و بدون لعاب تولید می‌شود (شکل ۱). رویه لعابی کاشی ممکن است براق، نیمه براق، مات، ساده، گلدار، سفید و یا رنگی باشد. البته می‌دانیم که بطور کلی به مواد غیر آلی غیر معدنی جامد و غیر فلزی، سرامیک گفته می‌شود که با توجه به این تعریف کاشی‌ها نیز نوعی سرامیک محسوب می‌شوند. کاشی به دو دسته کفی و دیواری تقسیم می‌شود. نوع کفی آن اصطلاحاً در بازار سرامیک نامیده می‌شود. بنابراین با توجه به تعریف اصلی سرامیک‌ها، سرامیک مصطلح در بازار در حقیقت همان کاشی کفی است و منظور ما از سرامیک همان کاشی کفی می‌باشد و نه تعریف عام سرامیک‌ها. به عبارت دیگر تفاوت کاشی دیوار با کاشی کف در استحکام، درصد جذب آب و کیفیت لعاب روی آن دارد و اگر لعاب روی کاشی از جنس سرامیک باشد به آن اصطلاحاً سرامیک گویند.
۱-۱-۲. اجزاء:
کاشی‌های کفی و دیواری از ۲ جزء اصلی تشکیل شده‌اند: ۱. قطعه سفالی که قسمت اصلی و استخوان‌بندی کاشی را تشکیل می‌دهد و به آن بدنه می‌گویند؛ ۲. لعاب روی آن که ماده‌ای است شیشه‌ای و قسمت روی آن را تشکیل می‌دهد.
۱-۱-۳. انواع:
کاشی دیواری و کاشی کف
۱-۱-۴. کاربردها:
به عنوان پوشش نهایی کف و دیوارها در داخل و خارج ساختمان به کار می‌رود. در سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه‌ها، در نمای ساختمان، کف واحدهای مسکونی و … کاربرد دارند (شکل‌های ۲ تا ۴).
۱-۲. کاشی دیواری
۱-۲-۱. تعریف:
کاشی‌ها از ترکیبات و محصول کانی‌های تشکیل‌دهنده خاک رس، از جمله کائولینیت، مونت موریلونیت و غیره می‌باشند.
۱-۲-۲. کاربردها:
به عنوان پوشش نهایی دیوار در داخل و خارج ساختمان بکار می‌رود. در سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه‌ها، نمای ساختمان‌ها و غیره کاربرد دارد.
۱-۲-۳. مزایا و معایب:
۱-۲-۳-۱. مزایا:
- به دلیل قابلیت شستشو از نظر بهداشتی بسیار مناسب می‌باشند.
- جذب آب پایین داشته و برای مکان‌هایی که با آب و رطوبت در تماس هستند، مناسبند.
- دوام و عمر طولانی دارند.
- ضد حریق بودن
- عدم تغییر رنگ و مقاومت در برابر اشعه خورشید.
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی

 شکل ۱. امروزه کاشی‌ها در رنگ‌ها و ابعاد مختلف و بسیار متنوع جهت کاربردهای گوناگون تولید می‌شوند.

شکل ۲. کاربرد کاشی‌ها به عنوان پوشش نهایی دیوار در آشپزخانه‌ها

شکل ۳. کاربرد کاشی به عنوان پوشش نهایی کف در آشپزخانه‌ها

شکل ۴. استفاده از کاشی‌ها به عنوان پوشش نهایی در نمای داخلی ساختمان‌ها

۱-۲-۳-۲. معایب:
- شکننده بوده و در نتیجه در صورت عدم دقت در هنگام نصب، پرت زیادی خواهد داشت.
- دارای درجه‌بندی یک و دو و سه هستند که برای همه قابل تشخیص نیست.
- درزهای سرامیک بعد از مدتی قابل تمیز کردن نیست و آب از این درزها به پایین نفوذ می‌کند که به همین خاطر باید زیر سطح سرامیک شده را عایق کرد.
۱-۲-۴. اجزاء تشکیل دهنده:
۱-۲-۴-۱. بدنه
• تعریف جزء: قطعه سفالی که قسمت اصلی و استخوان‌بندی کاشی را تشکیل می‌دهد و به آن بدنه می‌گویند.
• مشخصات فنی: به طور کلی چهار نوع بدنه کاشی دیواری داریم که عبارتند از:
1. بدنه‌های ماژولیکا (Majolica): این بدنه‌ها پس از پخت، رنگ صورتی تا قهوه‌ای مایل به قرمز پیدا می‌کنند و جهت ساخت آنها از دو نوع خاک اصلی استفاده می‌شود. خاک رس آهکی و غیر آهکی که علاوه بر این موارد، از سیلیس، بنتونیت ۸ الی ۱۲ درصد، شاموت یا ضایعات بنتونیت، آهک و دولومیت در صورت نیاز استفاده می‌شود.
2. کاتوفورد (Catford): مصرف آهک در این بدنه‌ها از ماژولیکا کمتر است و در نتیجه تخلخل آن کمتر و استحکام آن بیشتر است ولی در مجموع همانند بدنه ماژولیکا مخلوطی از خاکهای رس آهکی و غیر آهکی در کنار مصرف مقداری شاموت یا ضایعات بیسکوییت می‌باشد (بدنه کاشی‌های آماده شده برای پخت را بیسکوییت ‌گویند)
3. ارتن ور پخت سفید (Earthenware): این بدنه‌ها از جمله مطلوب‌ترین بدنه‌های کاشی دیواری هستند که البته در مقایسه با سایر بدنه‌های کاشی دیواری موارد زیر قابل مقایسه است:
- به دلیل سفیدی رنگ بدنه پس از پخت می‌توان در این بدنه‌ها از لعاب ترانسپرنت (Transparent) استفاده نمود (لعاب ترانسپرنت همان لعاب بی‌رنگ است که نسبت به لعاب‌های اپک از بهای کمتری برخوردار می‌باشد).
- به دلیل سفیدی رنگ در بدنه می‌توانیم از اعمال انگوب (پوششی با پایه رسی که می‌تواند نفوذپذیر یا نفوذناپذیر باشد) صرف نظر کنیم.
- به دلیل سیلیس آزاد زیاد پلاستیسیته کم و استحکام خام و خشک این نوع بدنه از این جهات می‌تواند بیشتر شود.
- در این نوع بدنه‌ها به دلیل فقدان آهک عیب بلک بورد نخواهیم داشت.
- به دلیل استفاده از لعاب ترانسپرنت می‌توان از دکورهای زیر لعابی یا به عبارتی از چاپ زیر لعابی استفاده کرد.
بدنه‌های ارتن ور پخت سفید در انواع آهکی، فلدسپاتی آهکی و فلدسپاتی سیلیسی وجود دارند.
اصولاً در دنیا از بدنه‌های ارتن‌ورهای آهکی استفاده می‌شود اما در ایران از بدنه‌های فلدسپاتی آهکی بیشتر استفاده می‌شود.
4. مونوپروزا (Monoprosa): این بدنه‌ها تک پخت هستند و بعد از پرس به خشک کن‌های سریع منتقل می‌شوند (Rapid Dryer). جهت کاهش میزان پینهول که در بدنه بوجود می‌آید انگوب می‌زنند و بعد قطعه لعاب خورده در صورتی که چاپی هم داشته باشد انجام می‌شود و جهت پخت به کوره رولری منتقل می‌شود.
ممکن است کوره‌های رولری مورد استفاده، دو طبقه‌ای بوده و پخت در دو طبقه صورت بگیرد که در این صورت میزان تولید بدنه پس از پخت دو برابر می‌شود. اما در رولرهای یک طبقه‌ای، حفظ کیفیت ابعاد و رنگ لعاب بهتر و آسانتر صورت می‌گیرد. بدنه‌های مونوپروزا دو نوع است:
الف. بدنه‌های مونوپروزای سفید: این بدنه‌ها عمدتاً از چند نوع رس سفید پخت تشکیل می‌شوند که رنگ بدنه پس از پخت از سفید تا زرد خواهد بود.
ب. بدنه‌های مونوپروزای قرمز: که اختلاف آنها در میزان اکسید آهن بدنه است. در بدنه‌های قرمز نیز می‌توانیم از رس‌های غیر آهکی با آهن بالا استفاده کنیم و به طور کلی در هر دو بدنه برای تنظیم خواص از مواد کمکی نظیر سیلیس، ماسه سیلیس، فلدسپات ، ماسه فلدسپات می‌توان استفاده کرد.
بدنه سه مورد اول به صورت دو پخت سریع هستند و بدنه مونو پروزا تک پخت است
مزایای سیستم تولید بدنه‌های تک پخت سریع نسبت به دو پخت صنعتی:
- در سیستم تک پخت از نظر میزان سوخت مصرفی راندمان دو برابر سیستم دو پخت بوده و به ازای هر کیلوگرم محصول در سیستم تونلی دو پخت ۱۴۰۰ کیلوکالری انرژی گرما از دست می‌رود. اما در تک پخت ۷۰۰ کیلوکالری انرژی گرمایی (انرژی سوخت) مصرف می‌شود.
- در مجموع کاهش هزینه‌های سرمایه گذاری و بالا رفتن راندمان کار را خواهیم داشت.
- حذف هزینه‌های جانبی
- کاهش پراکندگی ابعاد در محصولات تک پخت نسبت به دو پخت تونلی: در کوره رولری گرادیان حرارتی (اختلاف دمایی) حدود ۵ درجه حرارت است. اما در کوره تونلی اختلاف دمای پخت می‌تواند به ۴۰ درجه سانتی‌گراد نیز برسد.
- در سیستم تک پخت سریع کنترل بیشتری بر روی معایب صورت می‌گیرد و کنترل معایب در خط تولید سرعت عمل بیشتری دارد.
- در سیستم تک پخت سریع حجم خرابکاری در تولید بیشتر از یک شیفت نیست اما در سیستم دو پخت این مدت، گاهی چند برابر می‌شود.
- کیفیت بهتر محصولات تولیدی از نظر تمامی خواص ذاتی از قبیل عدم تلرانس ابعاد، عدم اختلاف در میزان جذب آب، عدم اختلاف در رنگ محصولات تولید شده
- کاهش میزان ضایعات در کل فرایند تولید به علت کاهش حمل و نقل و کاهش مراحل تولید و …
۱-۲-۴-۲. لعاب
لعابها معمولاً از کائولینیت، کوارتز، فلدسپات‌ها و اضافه کردن گچ و اکسید آهن تشکیل می‌شوند. در مورد رنگ‌ها از اکسیدهای فلزات استفاده می‌شود. این مواد پودر شده و با دستگاه روی کاشی کشیده و سپس خشک و پخته می‌شوند که این عمل کاشی را ضد آب می‌کند.
تفاوت لعاب تک پخت تا دو پخت:
لعاب تک پخت سریع با لعاب‌های دو پخت تفاوت‌های اساسی دارد. در مورد لعاب‌هایی که برای سیستم دو پخت مورد استفاده قرار می‌گیرد محدودیتی در میزان مصرف NAO، PBO، B2O3 موجود در ترکیب ندارد البته تا جایی که مسائل ترکیبی از قبیل تبخیر حین پخت و تطابق ضریب انبساط حرارتی ایجاد مشکل نکند.
در مورد لعاب‌های پخت سریع وضعیت تفاوت بسیاری دارد. مخصوصاً وقتی که جهت حفظ تخلخل‌های بدنه مجبور باشیم در بدنه از کربنات کلسیم استفاده کنیم.
۱-۳. کاشی کف
۱-۳-۱. تعریف:
سرامیک از انواع خاک رس ساخته می‌شود و منظور از آن درست کردن گلی است که اول حالت پلاستیک داشته و پس از پخته شدن به صورت سنگ درآید. اضافه کردن بازالت و بلندیت و گرانیت حدود ۸% و حدود ۲% کرومیت به آن برای ریخته‌گری خوب است.
۱-۳-۲. کاربردها:
به عنوان پوشش نهایی کف در داخل و خارج ساختمان به کار می‌رود. در سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه‌ها، در نمای ساختمان، کف واحدهای مسکونی و … کاربرد دارند
۱-۳-۳. مزایا و معایب:
۱-۳-۳-۱. مزایا:
- به دلیل قابلیت شستشو از نظر بهداشتی بسیار مناسب می‌باشند.
- جذب آب پایین داشته و برای مکان‌هایی که با آب و رطوبت در تماس هستند، مناسبند.
- دوام و عمر طولانی دارند.
- ضد حریق بودن
- عدم تغییر رنگ و مقاومت در برابر اشعه خورشید.
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی
۱-۳-۳-۲. معایب:
- شکننده بوده و در نتیجه در صورت عدم دقت در هنگام نصب، پرت زیادی خواهد داشت.
- دارای درجه‌بندی یک و دو و سه هستند که برای همه قابل تشخیص نیست.
- درزهای سرامیک بعد از مدتی قابل تمیز کردن نیست و آب از این درزها به پایین نفوذ می‌کند که به همین خاطر باید زیر سطح سرامیک شده را عایق کرد.
۱-۳-۴. اجزاء تشکیل دهنده:
۱-۳-۴-۱. بدنه
• تعریف جزء: قطعه سفالی که قسمت اصلی و استخوان‌بندی کاشی را تشکیل می‌دهد و به آن بدنه می‌گویند.
• مشخصات فنی: بدنه‌های کاشی کف به بدنه‌هایی می‌گوییم که جذب آب آنها زیر ۶% باشد و به صورت تک پخت و دو پخت تهیه می‌شوند و ممکن است سفید پخت یا با پخت قرمز باشد. استون ورهای پرسلانی سفید پخت، استون ورهای قرمز دو پخت و استون ور‌های تک پخت سفید یا قرمز و بدنه گرانیتی در ردیف محصولات کاشی کف قرار می‌گیرند.
به عنوان مثال استون‌ورهای (Stoneware) پرسلانی سفید پخت هستند و در ترکیب بدنه از سیلیس، فلدسپات، کائولینیت، رس‌های پلاستیک سفید پخت استفاده می‌شود. مواد اولیه مصرفی در این بدنه‌ها مسلماً باید غیر آهکی باشد چون حضور کربنات‌ها جذب آب را بالا می‌برد از آنجایی که رنگ پس از پخت استون‌ورهای پرسلانی سفید است، درصد اکسید آهن موجود در مواد اولیه باید کم باشد. کائولینیتی‌ که در این بدنه‌ها استفاده می‌شود کائولینیت‌هایی هستند که Al2O3 زیادی در ترکیب شیمیایی آنها وجود دارد.
یکی دیگر از انواع کاشی‌های کف بدنه‌های گرانیتی است. در این نوع بدنه‌ها رنگ‌هایی که به بدنه کاشی می‌زنیم روی انبساط و انقباض تاثیر دارد. رنگ‌های مختلف، انبساط و انقباض‌های مختلفی داشته و باعث بوجود آمدن ترک در کاشی می‌شود. که یک راه آن این است که از دیرگدازی بدنه با توجه به رنگ بعد از سفید بدنه، جهت تولید محصولاتی شبیه گرانیت و یا همان کاشی گرانیتی استفاده کنیم.
پخت این محصولات، هم در کوره‌های تونلی و هم در رولری امکان پذیر است و در صورت استفاده از کوره‌های رولری عیب تلرانسی ابعاد کمتر می‌شود، انقباض پخت برای این بدنه‌ها ۱/۴ تا ۰/۸ و درصد جذب آب در این بدنه‌ها زیر ۰/۵ درصد می‌باشد.
لعاب‌های مورد استفاده برای این محصولات حاوی حدود ۲۰% فریت و مابقی مواد خام است که مواد خام از قبیل: کائولنیت، فلدسپات، دولومیت ، آلومینا، ولاستونیت و آب می‌باشد و گاهی تالک به بدنه اضافه می‌شود.
کاشی دارای انواع مختلف ساده برای سینه دیوار و انحنادار برای شروع و انتهای نبشها و نوع مخصوص قرنیز که کاشی را به حالت زیبایی به سرامیک یا موزاییک و سنگ کف می‌رساند، باشد.
۱-۳-۴-۲. لعاب
لعابها معمولاً از کائولینیت، کوارتز، فلدسپات‌ها و اضافه کردن گچ و اکسید آهن تشکیل می‌شوند. در مورد رنگ‌ها از اکسیدهای فلزات استفاده می‌شود. این مواد پودر شده و با دستگاه روی کاشی کشیده و سپس خشک و پخته می‌شوند که این عمل کاشی را ضد آب می‌کند. کاشی‌های دیواری حداقل ۶ میلیمتر و حداکثر ۱۰ میلیمتر ضخامت دارند تا انقباض نداشته باشند. کاشی‌ها را ۱۰۰ درجه گرما داده و فوراً داخل آب با دمای ۱۸ تا ۲۰ درجه قرار می دهند تا احتمال ترک برداشتن آزمایش شوند. برای پخت کاشی‌ها را در دمای ۱۲۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه حرارت می‌دهند. البته این روش تولید مربوط به کاشی‌های دوبار پخت است. ولی روش یکبار پخت کاشی را یکبار و بعد از لعاب دادن آن می‌پزند. کاشی‌ها در صورت نداشتن نقص درجه یک و با داشتن چند خال تا حد ۱/۲۰ میلیمتر در رویه و لبه، درجه ۲ و اگر این اشکالات ۲-۳ میلیمتر باشد درجه ۳ خوانده می‌شود. کاشی ممکن است به صورت پرسی (B) و یا اکسترودری (A) شکل داده شوند. کاشی‌های سرامیکی می‌توانند لعاب‌دار (GL) و یا بدون لعاب (UGL) باشند.
کاشی و سرامیک پرسلانی: کاشی‌های پرسلانی به دلیل جذب آب بسیار پایین و فرآیند تولید خاص و منحصر به فرد و دمای پخت بالا از استحکام بالایی برخوردار بوده و به نوعی می‌توان آنها را سنگ مصنوعی نامید. تنوع تولید در ابعاد و طرح باعث گرایش مصرف‌کنندگان از این محصول ساختمانی شده است. امروزه در میان محصولات رایج جهت پوشش سطوح، کاشی پرسلانی به عنوان یک کاشی بدون لعاب با دوام پخت بالا و تخلخل پایین و جذب آب کمتر از ۰/۳ درصد از اهمیت بالایی برخوردار است. پرسلان محصولی یکنواخت با رنگ بعد از پخت سفید و متراکم می‌باشد که از مواد موجود در طبیعت و در شرایط خاص، تحت فشار بالا و دمای بالای ۱۴۰۰ درجه تولید می‌شود و در نما و در کف ساختمان استفاده می‌شود و گاهی به آن کاشی گرانیتی نیز گفته می‌شود. ویژگی‌های پرسلان به شرح زیر است:
- جذب آب پایین کمتر از ۰/۳ درصد
- استحکام خشتی بالا
- مقاوم در برابر یخبندان به دلیل غیر قابل نفوذ بودن آب
- تخلخل کمتر از ۰/۵ درصد
- مقاومت شیمیایی بالا
- مقاومت سایش بالا
- مقاومت سطح کاشی‌ها در برابر اشعه (UV) (ثبات رنگ)
- ضد حریق بودن و … .
سطح کاشی‌های بدون لعاب مانند کاشی پرسلانی معمولاً ساب خورده و پولیش زده می‌شوند. یکی از مشکلات کاشی پرسلانی این است که عملیات صیقلی کردن و ساب زدن سطح آن باعث می‌شود که تخلخل‌های بسته موجود در سطح کاشی به منافذ باز و سطحی تبدیل شده که خود عامل لکه‌پذیری و کثیفی کاشی محسوب می‌شود و سهولت پاکیزگی کاشی کاهش می‌یابد. البته برای حل این مشکل می‌توان از مواد موم مانند و پرایمری که به واکس معروف است استفاده کرده و بر سطح کاشی مالید تا منافذ را پر کند و سطح کاشی مجدداً صاف شده و مقاومت در برابر لکه‌پذیری افزایش یابد. راه حل دیگر این است که از کاشی پرسلانی لعاب‌دار استفاده شود. کاشی‌های پرسلانی به دو صورت مات و براق به بازار عرضه می‌شود که نوع براق آن توسط سنگ ساب پولیش می‌خورد و در نتیجه براق می‌شود.
کاشی‌های سرامیکی را می‌توان بر مبنای رنگ و ظاهر، محل مصرف، میزان تخلخل، لعاب، نوع و پخت تقسیم‌بندی کرد.
1. تقسیم‌بندی بر حسب ظاهر و رنگ:
- بدنه‌های سفید
- بدنه‌های تیره (قرمز پخت)
2. تقسیم‌بندی بر حسب محل مصرف:
- کاشی دیوار
- کاشی کف
3. تقسیم‌بندی بر حسب میزان تخلخل:
کاشی‌های دیواری و کاشی‌های ظریف کف، دسته‌ای از فرآورده‌های سرامیکی هستند. می‌توان کاشی‌ها را بر حسب میزان تخلخل بدنه به شکل زیر تقسیم‌بندی کرد:
محصولات متخلخل:
این دسته، گروهی از کاشی‌ها هستند که میزان جذب آب پس از پخت آنها بیش از ۱۰ درصد است. براساس استاندارد EN87 دسته‌بندی کاشی‌های متخلخل مطابق جدول ۱ صورت می‌گیرد.

جدول ۱. دسته‌بندی کاشی‌های متخلخل

- محصولات زجاجی:

این محصولات، کاشی‌های لعاب‌دار و بدون لعابی هستند که جذب آب آنها پس از پخت کمتر از ۶ درصد است. این محصولات معمولاً به عنوان کاشی کف در داخل و خارج ساختمان استفاده می‌شود و بر اساس استاندارد EN87 به استون ورهای پرسلانی، استون ورهای قرمز و استون ورهای تک پخت لعاب‌دار تقسیم‌بندی می‌شوند.
4. تقسیم‌بندی بر حسب لعاب:
بر اساس این تقسیم‌بندی کاشی‌ها به لعاب‌دار و بدون لعاب مطابق جدول ۲ تقسیم‌بندی می‌شوند.
جدول ۲. تقسیم‌بندی کاشی‌ها به لعاب‌دار و بدون لعاب

5. تقسیم‌بندی بر اساس نوع پخت:
- کاشی‌های تک پخت: در این روش پخت بدنه و لعاب به طور همزمان و در یک سیکل انجام می‌گیرد.
- کاشی‌های دو پخت: در این روش ابتدا بدنه در دمای بالا پخته می‌شود و پس از اعمال لعاب، پخت دوم در دمای پایین‌تر صورت می گیرد.
6. تقسیم‌بندی کاشی‌ها بر اساس نوع:
- کاشی معمولی
- کاشی منوپروزا
- کاشی پرسلانی
مراحل تولید کاشی‌های سرامیکی که به روش پرس شکل‌دهی می‌شوند، به طور کلی عبارت است از:
- آماده‌سازی مواد اولیه: در این مرحله مواد اولیه به وسیله سنگ شکن‌های فکی و چکشی خرد می‌شوند.
- مواد اولیه بدست آمده توزین شده و به وسیله آسیاب تر یا بالمیل به دوغاب تبدیل می‌شوند.
- دوغاب آماده شده به اسپری درایر منتقل شده و گرانول تهیه می‌شود.
- گرانول‌ها بسته به نوع محصول (کف یا دیواری) در زمان های متفاوتی، پیرسازی یا age می‌شوند.
- گرانول‌های بدست آمده متناسب با نوع محصول نهایی تحت عملیات پرس قرار گرفته و شکل‌دهی می‌شوند.
- محصول بدست آمده خشک می‌شود.
- محصول خشک شده مسیرهای متفاوتی را طی می کند. اگر این محصول تک پخت باشد، پس از خشک شدن وارد خط لعاب شده و پس از اعمال لعاب، پخت می‌شود. اگر محصول مورد نظر دو پخت باشد، ابتدا بدنه پخته شده و لعاب بر بدنه پخته شده اعمال می‌شود و در نهایت پخت لعاب صورت می‌گیرد.
مواد اولیه مورد استفاده در صنعت کاشی را به سه دسته می‌توان تقسیم‌بندی کرد:
1. مواد پلاستیک یا شکل‌ پذیر: رس‌ها یا کانی‌های رسی که دارای خاصیت پلاستیسیته بوده و خاصیت شکل  پذیری را به بدنه می دهند.
2. پرکننده ها یا فیلرها: پرکننده‌ ها موادی غیر پلاستیک با نقطه ذوب و مقاومت شیمیایی بالا هستند که به بدنه اضافه می شوند تا از تغییر شکل بدنه در خلال پخت جلوگیری کنند. مهم‌ترین و رایج‌ ترین پرکننده‌ها در صنعت کاشی،سیلیسو آلومینا هستند.
3. گدازآورها: این مواد به منظور کاهش نقطه ذوب بدنه یا لعاب مصرف می‌شوند. در هنگام پخت بدنه، گدازآورها ذوب شده و در هنگام سرد شدن فازشیشه ای را در بدنه به وجود می آورند و به بدنه کاشی استحکام می‌بخشند.فلدسپات‌ها از مهم‌ترین گدازآورهای مصرفی در بدنه  و لعاب هستند.
سابقاً در بدنه‌های کاشی دیواری از Na2O و K2O به عنوان گداز آور استفاده می شد. ولی به مرور، CaO جایگزین این گدازآورها شد. استفاده از CaO باعث کاهش انقباض بدنه در هنگام پخت شده و در نتیجه موجب پایداری ابعادی کاشی می‌شود. از طرفی انبساط رطوبتی در این کاشی‌ها کاهش می‌یابد.
انبساط رطوبتی به علت جذب آب فاز شیشه‌ای بدنه‌های پخته شده رخ می‌دهد و در نهایت منجر به ایجاد تنش کششی در لعاب و ترک در آن می‌شود. در حقیقت پدیده جذب رطوبت از زمان سرد شدن بدنه در داخل کوره، آغاز می‌شود. اما ترک‌های ناشی از آن پس از چندین سال در لعاب کاشی مشاهده می‌شود. بنابراین دو ویژگی در ایجاد انبساط رطوبتی موثر است: تخلخل و میزان فاز شیشه. در برخی بدنه‌ها اگرچه میزان فاز شیشه زیاد است، ولی عدم حضور تخلخل در بدنه موجب می‌شود تا رطوبت با فاز شیشه تماس نداشته باشد و در نتیجه مقدار انبساط رطوبتی ناچیز باشد. در صورتی که تخلخل بدنه زیاد باشد، حتی مقادیر اندک فاز شیشه نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد. با استفاده ازCaO به جای Na2O و K2O مقدار فاز شیشه در بدنه و در نتیجه میزان انبساط رطوبتی به شدت کاهش می‌یابد.
کاشی موزاییکی گروهی (سرامیک):
کاشی‌های سرامیکی گروهی کفی و دیواری اعم از لعاب‌دار و بدون لعاب نیز به روش کاشی تولید می‌شوند و در داخل یا خارج ساختمان‌ها نصب می‌گردند. به لحاظ کوچک بودن ابعاد کاشی‌های موزاییکی (سطح هر قطعه کاشی کمتر از ۱۰۰ میلیمتر مربع است) چسباندن تعدادی از آنها در کنار یکدیگر به کمک یک ورقه لفاف یا توری صورت گرفته و عرضه آنها به صورت گروهی الزامی است. کلیه قطعات سرامیکی همجنس کاشی‌های موزاییکی گروهی که همراه آنها به کار می‌روند، در این دسته قرار می‌گیرند.
ویژگی انواع کاشی موزاییکی گروهی، باید مطابق با ویژگی‌های ارائه شده در استاندارد ایران شماره ۴۲۸۹ باشد. شکل‌های ۵ تا ۸ مراحل اصلی تولید کاشی‌های کف و دیواری را نشان می‌دهد.

شکل ۵. تصویر بالایی سیستم چاپ دیجیتال و تصویر پایینی سیلندرهای چرخشی سیلیکون را نشان می‌دهد که اولین مرحله برای شروع فرایند ساخت کاشی سرامیک است.

شکل ۶. دو تصویر، چاپ اولیه و نهایی چرخشی را نشان می‌دهد.

شکل ۷. تصویر بالا مرحله کنترل سطح و همواربودن و تصویر پایین مربوط به مرحله کنترل سایز می‌باشد.

 شکل ۸. دستگاه‌های انتهایی خط مرتب سازی

• اصطلاحات بازار و نکات مهم خرید: در بازار کاشی‌های دیواری به طور کلی به کاشی معروفند و در درجات ۱، ۲ و ۳ و انواع مختلف موجود می‌باشد. کاشی‌های با جذب آب کمتر از ۰/۶ سرامیک نامیده می‌شوند که دارای مقاومت سایشی و مقاومت شیمیایی و مقاومت مکانیکی بیشتری نسبت به کاشی‌های دیواری می‌باشد.
کاشی کفی و دیواری از نظر کیفیت سطح به ۳ درجه ۱، ۲ و ۳ درجه‌بندی می‌شوند. درجات ۴ و ۵ هم موجود است که کیفیت پایینی دارند. مواردی که باید در بررسی کیفیت سطح انواع کاشی اعم از لعاب‌دار و بدون لعاب مورد نظر قرار گیرند، عبارتند از: انواع ترک‌های مویی لعاب، نداشتن لعاب در بعضی قسمتها تا صاف بودن سطح، فرورفتگی، انواع سوراخ‌ها، ذوب نشدن لعاب، وجود خال، لکه یا هرگونه ضایعات اضافی سطحی، اشکالات زیر لعاب، اشکالات چاپ و دکور، سایه‌دار بودن، لب پریدگی و گوشه پریدگی. انواع ترک‌ها در هیچ یک از کاشی‌های درجه ۱، ۲ و ۳ قابل قبول نیستند و بطور کلی کاشی‌ها باید منطبق بر ویژگی‌های مندرج در استانداردهای ملی ایران باشند.
جذب آب کاشی با W.A (Water absorption) یا حرف E نشان داده می‌شود و باید مطابق استاندارد ۳۹۹۶ ایران باشد. اندازه اسمی اندازه‌ای است که برای معرفی محصول به کار می‌رود و اندازه کاری W (Work size) اندازه ای است که به وسیله تولیدکننده مشخص می‌شود که باید پس از اعمال انحراف‌های مجاز با اندازه واقعی مطابقت داشته باشد. ابعاد مشخص شده شامل طول و عرض و ضخامت می‌باشد. کاشی‌های سرامیکی بر اساس روش تولید و میزان جذب آب به گروه‌های مختلف تقسیم‌‌بندی می‌شوند. سه نوع کاشی سرامیکی به شماره استاندارد ملی ۲۵ و کاشی موزائیکی گروهی به شماره ۴۲۸۹ و کاشی ضد اسید به شماره استاندارد ۳۰۵۱ از سال ۱۳۷۴ مشمول استاندارد اجباری شده‌اند. استاندارد ملی شماره ۲۵ شامل انواع کاشی‌های سرامیکی از جمله لعاب‌دار و بدون لعاب، کف یا دیوار، حاشیه‌ها، انواع یک پخت و دو پخت و … شامل می‌شود.
برای خریدن کاشی‌های سرامیکی علاوه‌ بر طرح و رنگ باید به موارد دیگری نیز توجه کرد. هر کاشی که تولید و فروخته می‌شود یک کارکرد مشخص دارد و این کارکرد مشخص به طور واضح و روشن روی برچسبی بر روی جعبه آن نوشته شده است. با این حال، این نوشته‌ها معمولاً به صورت کد هستند. شناخت این کدها به شما کمک می‌کند تا کاشی سرامیکی را خریداری کنید که مناسب پروژه‌ شما بوده و حتی باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های شما نیز می‌شود.
طبقه‌بندی
چهار یا پنج نوع طبقه‌بندی وجود دارد که بر روی جعبه کاشی‌های سرامیکی درج می‌شود. اگر براق باشد (دارای یک لایه براق) پنج نوع و اگر براق نباشد چهار نوع طبقه‌بندی وجود دارد. وقتی می‌خواهید کاشی بخرید این برچسب‌ها را به‌‌دقت بخوانید. به‌دنبال طبقه‌بندی کاشی مورد نظر براساس ویژگی‌های درجه، PEI، جذب آب، ضریب اصطکاک، مقاومت در برابر یخ‌زدن، و چندرنگی، باشید:
- درجه:
اولین مورد درجه کاشی است. درجه یک بهترین کیفیت است، درجه دو شبیه درجه یک است اما قیمت آن کمی کم‌تر است. درجه یک و درجه دو مناسب کف هستند. کاشی درجه سه استحکام کافی برای این‌که روی آن راه برویم را ندارد و بیش‌تر در دیوار استفاده می‌شود. از کاشی کف می‌توان در دیوار استفاده کرد اما کاشی‌های دیوار را نمی‌توان در کف به کار برد. حتما توجه داشته باشید که کاشی که در کف استفاده می‌کنید حداقل درجه دو باشد.
- درجه سائیدگی:
طبقه‌بندی دوم چیزی است که به آن درجه‌بندی PEI (Porcelain and Enamel Institute) می‌گویند. PEI قابلیت یک کاشی براق را در برابر سائیدگی و دوام آن به‌عنوان یک کاشی کف را درجه‌بندی می‌کند. این درجه‌بندی بر روی کاشی‌های غیر براق وجود ندارد.
کاشی‌های سرامیکی را که دارای درجه I و II هستند فقط می‌توان در دیوارها استفاده کرد. این کاشی‌ها بیشتر تزئینی بوده و مقاومت چندانی ندارند. کاشی‌هایی که در دسته III قرار می‌گیرند مقاومت متوسطی در برابر سائیدگی دارند و بیشتر مناسب استفاده در فضاهای مسکونی می‌باشند. کاشی‌هایی که PEI آن‌ها IV است مقاومت بسیار بالایی در مقابل سائیدگی دارند و از آن‌ها می‌توان در همه فضاهای مسکونی و تعدادی از فضاهای تجاری استفاده کرد. کاشی‌هایی که PEI آن‌ها V است بیشترین مقاومت را داشته و برای استفاده در تمامی فضاهای تجاری مناسب هستند. اگر مشغول انتخاب کاشی برای فضای مسکونی هستند کاشی‌هایی که PEI آن‌ها III و IV است برای کار شما مناسب هستند و کاشی‌های با PEI بیشتر هزینه اضافی در مصارف مسکونی برای شما به بار می‌آورند.
- درجه جذب آب
طبقه‌بندی مهم دیگر که هنگام خریدن کاشی باید به آن توجه کنید میزان جذب آب یا W.A. (water absorption) کاشی‌هاست. درجه‌بندی W.A. یک کاشی به شما می‌گوید که آیا کاشی مورد نظر مناسب استفاده در مناطق مرطوب یا فضاهای بیرونی است یا خیر؟
چهار دسته‌بندی در درجه‌بندیW.A. وجود دارد که در آن‌ها نام و درصد جذب آب یک کاشی بیان می‌شود.
کاشی غیرشیشه‌ای بیش از ۷ درصد وزن خود آب جذب می‌کند و مناسب استفاده در فضاهای بیرونی یا مرطوب مانند حمام یا اسپا نیست. کاشی نیمه‌شیشه‌ای بین ۳ تا ۷ درصد وزن خود آب جذب می کند و فقط مناسب استفاده در فضاهای خشک و داخلی خانه است. کاشی شیشه‌ای فقط ۰/۵ درصد تا ۳ درصد وزن خود آب جذب می‌کند. و آخرین دسته کاشی‌های غیرقابل ‌نفوذ هستند که کم‌تر از۰/۵ درصد وزن خود آب جذب می کنند.
چیزی که ما به آن کاشی چینی می گوییم واقعا از چینی ساخته نشده است اما جز دسته‌بندی غیرقابل ‌نفوذ قرار می‌گیرد. این نوع کاشی‌ها کم‌تر از ۰/۵ درصد وزن خود آب جذب می کنند و معمولاً قیمت آن‌ها نسبت به دیگر کاشی‌ها کمی بیش‌تر است. با خرید کاشی‌های شیشه‌ای (بین ۰/۵ تا ۳ درصد جذب آب) پول خود را ذخیره می‌کنید و در این صورت مصرف‌کننده هوشیاری هستید. کاشی‌هایی که در دسته‌بندی شیشه‌ای قرار می‌گیرند سرامیک نام دارند. از سرامیک‌ها در کف نیز استفاده می‌شود و نیاز شما را در هر خانه‌ای كه هستید برطرف می کند.
- ضریب اصطکاک (میزان لیزی):
درجه‌بندی مهم دیگر ضریب اصطکاک C.O.F (Coefficient of friction) است COF به مقاومت طبیعی کاشی در برابر لیزخوردن اشاره دارد. هرچه میزان آن بیشتر باشد کفی که با این کاشی فرش شده است اصطکاک بیشتری با پای افراد برقرار می‌کند و اگر میزان آن کم باشد یعنی کف لیز است.
COF بیشتر از ۰/۵ برای مصارف مسکونی و COF بیشتر از ۰/۶ برای مصارف تجاری مناسب هستند. اگر برای حمام خانه خود مشغول خرید کاشی هستید حتما به درجه COF آن دقت کنید. هر چه عدد آن بیش‌تر باشد هنگام خارج شدن از حمام کم‌تر احتمال سرخوردن وجود دارد.
- مقاومت در برابر سرما:
مقاومت در برابر سرما به شما می‌گوید که آیا کاشی مورد نظر توانایی مقاومت در برابر سرمای بیرون را دارد یا خیر. اگر از کاشی مورد نظر در فضاهای داخلی می‌خواهید استفاده کنید این درجه ‌بندی خیلی اهمیتی ندارد.
- چندرنگی:
از کاشی‌های چند رنگ فقط زمانی استفاده می‌شود که بخواهیم کاشی‌های کنار هم چیده شده دارای تنوع رنگ باشند و شبیه سنگ طبیعی شوند. اگر به دنبال کاشی‌هایی با رنگ‌های غلیظ و پایدار هستید این نوع کاشی مناسب کار شما نخواهد بود. این طبقه‌بندی مناسب کسانی است که دوست دارند هر کدام از کاشی‌ها یک رنگ منحصر به خود داشته باشند.
در هنگام انتخاب کاشی باید دقت کنیم که کاشی انتخابی ما برای محیطی که می‌خواهیم از آن استفاده کنیم مناسب باشد. به عنوان مثال استفاده از کاشی با سطح صیقلی برای کف به دلیل لغزنده بودن مناسب نیست و استفاده از کاشی با جذب آب بالا برای محیط بیرون ساختمان صحیح نیست. انواع اصلی کاشی برای نصب در مناطق مختلف خانه عبارتند است:
• استفاده از کاشی برای دیوار و کف آشپزخانه
کاشی‌های استفاده شده در کف آشپزخانه منزل در خطر بیشترین میزان فرسودگی و آسیب‌دیدگی است. معمولاً بیشتر از هر جای دیگر بر روی کاشی‌های آشپزخانه می‌ایستیم و در آن منطقه حرکت می‌کنیم و به عنوان مثال در مسیر بین سینک و یخچال تردد می‌کنیم. هم‌چنین این کاشی‌ها بیش‌تر از هرجای دیگر ممکن است کثیف شود و چربی غذا و … بر روی آن ریخته شود و بنابراین باید تمیز شده و در نتیجه باید از نظر استحکام و مقاومت شیمیایی شرایط کیفی بالایی داشته باشند.
هم‌چنین در آشپزخانه این امکان وجود دارد که اشیاء مختلف بر روی کاشی بیفتد و یا باید تحمل وزن بالای یخچال، اجاق‌گاز و ماشین لباسشویی را داشته باشد. بنابراین به هنگام انتخاب کاشی برای آشپزخانه باید به استحکام و مقاومت شیمیایی آن دقت داشته باشیم.
کاشی‌های استفاده شده در دیوار آشپزخانه البته تحت تاثیر تنش کمتری است زیرا هیچ‌گاه بر روی آن راه نمی‌رویم و یا وسایل ما بر روی آن قرار داده نمی‌شود ولی این کاشی‌ها همانند کاشی‌های کف با توجه به اینکه در معرض آلودگی مواد غذایی و مواد پاک‌کننده هستند باید مقاومت شیمیایی بالایی داشته باشند (شامل مقاومت در برابر اسید و باز).
• کاشی‌های کف و دیوار استفاده شده در محیط بیرون ساختمان:
با توجه به این‌که دمای محیط در فصول سرد سال به زیر صفر می‌رسد، برای استفاده از کاشی در محیط بیرون ساختمان باید از کاشی‌هایی استفاده کنیم که مقاومت نسبت به یخ‌زدگی داشته باشند. کاشی‌های مناسب برای این محیط‌ها، کاشی‌هایی هستند که به‌وسیله پرس تولید شده و جذب آب پایینی دارند. این کاشی‌ها را می‌توانید از بین کاشی‌های لعابدار تک‌پخت، پرسلانی لعابدار و یا کاشی‌های بدون لعاب انتخاب نمایید.
• استفاده از کاشی در اماکن عمومی:
استحکام مکانیکی و مقاومت در برابر تنش‌های شیمیایی در این کاشی‌ها باید اصولاً بالا باشد. هم‌چنین زیبایی این کاشی‌ها نیز از نکاتی است که باید به هنگام خرید مدنظر قرار گیرد زیرا استفاده از کاشی در محیط یک کارخانه با استفاده از آن در سالن غذاخوری تفاوت دارد. در این اماکن باید از کاشی‌هایی استفاده شود که بسیار سخت بوده و مقاومت سایشی بالایی داشته باشند و نسبت به حملات شیمیایی و آلودگی مقاوم باشند. درصورتی‌که برای محیطی می‌خواهید کاشی کف انتخاب کنید که دقیقاً ورودی محیط از بیرون ساختمان است باید در انتخاب کاشی لعابدار با سطح شیشه‌ای دقت نمایید. کاشی‌ها به دلیل این‌که در معرض آلودگی ناشی از عبور بازدیدکنندگان قرار می‌گیرند به مرور حالت ماتی پیدا می‌کنند. برای استفاده در رستوران باید در انتخاب کاشی پرسلانی پولیش خورده دقت نمود. کاشی‌های با سطح شیشه‌ای جلوه زیبایی دارند اما قطعا نسبت به کاشی‌های دیگر استعداد بیشتری برای نشان دادن خراش به دلیل سایش را دارد. به همین دلیل استفاده از کاشی مات برای سطوح پررفت و آمد مناسب‌تر است.
• استفاده از کاشی برای محیط‌های صنعتی:
کاشی‌های مورد استفاده در محیط‌های صنعتی به دلیل وجود ماشین‌آلات، وسایل حمل و نقل و افراد تحت تاثیر بار زیاد و تنش مکانیکی و آلودگی ناشی از سایش قرار دارند و به دلیل مواد شیمیایی موجود در محیط باید مقاومت شیمیایی بالایی داشته باشد. هم‌چنین باید به دلیل اینکه ممکن است براثر وجود مایعات در روی کاشی، سطح لغزنده شود باید تمهیدات ایمنی رعایت شود. در صورتی که در محیط‌هایی که مواد غذایی وجود دارد کاشی می‌کنیم باید در انتخاب کاشی دقت شود که کاشی‌ها به سرعت تمیز شود تا موارد بهداشتی رعایت شود. با افزایش ضخامت کاشی اصولاً باید استحکام کاشی و تحمل فشار وارده افزایش یابد. بنابراین کاشی‌های مورد استفاده در محیط‌های صنعتی باید ضخیم‌تر باشند. در محیط‌هایی که خطر لغزش وجود دارد، باید از کاشی‌های مقاوم نسبت به لغزش استفاده نمود که معمولاً سطح آن برجستگی دارد.
۱-۲-۵. نحوه اجرای کلی:
از دوغاب ماسه سیمان برای چسباندن کاشی لعاب‌دار و یا بدون لعاب روی سطوح قائم استفاده می‌شود. نسبت حجمی این دوغاب ۱ به ۵ است و برا ی پر کردن بندها از دوغاب سیمان و پودر سنگ بهره می‌برند. دوغاب را می‌توان با ماده دافع آب مخلوط نمود .
در بعضی از موارد برای چسباندن کاشی و سرامیک از چسب‌های خمیری مخصوص استفاده می‌کنند. این چسب‌ها غالباً بر روی دیوارهای بتنی یا گچی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع مواد معمولاً در مقابل آب، اسید و مواد نفتی مقاوم می‌باشند. باید در اجرای کاشی کاری مواردی مثل تراز، شاقول و قائم بودن زوایا رعایت شود و به هنگام استفاده از دوغاب ماسه سیمان که با سایر ملات‌ها به خصوص گچ و خاک و کاه گل چسبندگی ندارند قبلاً باید دیوار به کمک ملات سیمان ساخته و یا اندود شده باشد و در اجرای کاشی کاری باید کلیه نکات آجر چینی مورد نظر قرار گیرد 
خمیر چسب کاشی و سرامیک به جای بتن ماسه یا دوغاب:
این ماده بصورت آماده قابل تحویل است. برای نصب کاشی و سرامیک بر روی دیواره های بتنی و گچی و سیمانی و انواع قطعات پیش ساخته و سطوح قدیمی کاشی کاری شده ، یعنی کاشی روی کاشی و سرامیک روی سرامیک و یا هر سطح آماده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خمیر چسب کاشی بر پایه رزین‌های صنعتی با کیفیت لازم ساخته می‌شود و برای نصب کاشی و سرامیک داخل ساختمان‌ها مورد مصرف قرار می گیرد. این چسب پس از ساخته شدن در مقابل نفوذ آب، رطوبت و عوامل جوی، حرارت و یخبندان کاملاً مقاوم می‌باشد. از دیگر مشخصات این چسب این است که نصب کاشی و سرامیک را بسیار آسان نموده و دارای قدرت چسبندگی فوق‌العاده‌ای بر روی سطوح و خاصیت الاستیکی و انعطاف پذیری و مقاوم در قبال نشست، مخصوصا ساختمان‌های بلند و در مورد تنش‌های ساختمانی، لرزش و انقباض و انبساط ساختمان می‌باشد. استفاده از این چسب‌ها نسبت به روشهای سنتی و دوغابی، بهداشتی‌تر و باصرفه‌تر می‌باشد.
میزان و طریقه مصرف:
مقدار مصرف بستگی به میزان سطح زیر کار (زیرسازی) دارد. هرچه سطح صاف و گونیایی‌تر باشد، مقدار مصرف کمتر می‌شود. بهتر است چسب را با ماله دندانه‌دار بصورت افقی و عمومی چند بار به سطح کشیده آنگاه به دقت کاشی را نصب کرد. در سطوح صاف و یکنواخت میزان مصرف ۲ کیلوگرم بر متر مربع می‌باشد.
پس از کشیدن چسب روی سطح دیوار، در دمای معتدل (حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد) بهتراست حداکثر ظرف مدت ۲۰ دقیقه، نصب انجام گیرد و اگر دیرتر از این مدت زمان ، نصب صورت گیرد چسب بصورت قشر نازکی گیرش می‌نماید و اگر در چنین شرایط نصب انجام شود، اجرا کامل نبوده و قابلیت چسبندگی لازم وجود ندارد. کاشی و سرامیک‌ها بر روی سطوح تا مدت ۲ ساعت قابلیت جابجایی دارد. دمای محیط باید در حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد و اگر درجه حرارت کافی نباشد باید محیط گرم شود، سپس شروع به اجرا کنیم. حداقل ۶۰% درصد کاشی باید آغشته به خمیر یا چسب به دیوار متصل باشد. در حالت چسباندن کاشی بر روی کاشی قدیمی باید با نوک چکش تیشه‌دار، کاشی قدیمی را مضرس نمود تا کار با کیفیت مطلوب صورت گیرد. شرایط نگهداری و انبارداری با هوای معتدل و به دور از یخبندان ۵ ماه می‌باشد.
پودر چسب کاشی و سرامیک:
مشخصات: پودر چسب کاشی و سرامیک بر پایه سیمان و سایر مواد شیمیایی متشکله تولید شده و به منظور نصب کاشی و سرامیک در کف یا دیواره‌های سیمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پودر در مقابل نفوذ آب مقاوم بوده و به همین دلیل می‌تواند جهت نصب کاشی و سرامیک در کف آشپزخانه، حمام، دستشویی و هر محلی در ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل وجود مواد شیمیایی تا ۵ + درجه سانتی‌گراد قابل مصرف بوده و در صورت پایین بودن دما، یا احتمال کاهش دمای هوا در ۲۴ ساعت آینده، باید از اجرای کاشی کاری صرف نظر نموده و یا محیط را گرم نگه داشت، پودر کاشی و سرامیک پس از خشک شدن دارای مقاومت در برابر حرارت از ۳۰ – تا ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
مقدار و طریقه مصرف: برای مصرف چسب پودری، باید قبلا یک پیمانه آب را داخل ظرف ریخته و سه پیمانه پودر را در حال بهم زدن اضافه نموده و پس از ۱۵ دقیقه، خمیری صاف و یکدست بدست می‌آید. رعایت این زمان برای ظاهر شدن خواص مواد مختلف موجود در چسب پودری ضروری است. البته طریقه تهیه این چسب در محصولات کارخانجات مختلف ممکن است ‌متفاوت باشد و بهتر است به دستور تهیه آن که توسط سازنده بر روی بسته‌بندی آن درج می‌شود توجه کرد.
توصیه لازم:
چسب آماده شده در مدت کمتر از یک ساعت، باید مصرف شود. در غیر این صورت خشک شده و خراب می‌شود. مقدار مصرف، بستگی به صاف یا ناصاف بودن زیرسازی دارد ولی در حالت معمولی ۳/۵ کیلوگرم برای یک متر مربع می‌باشد. پس از انتقال بر روی سطح حداکثر تا ۲۰ دقیقه باقی خواهد ماند. پس از آن به علت تشکیل پوسته مخصوص بر روی آن حالت چسبندگی را از دست می‌دهد. ماله مورد نیاز چسب پودری و خمیری شانه‌ای مخصوص بوده و از طرف شرکت سازنده تحویل می‌گردد. چسب پودری در کیسه‌های ۲۵ کیلویی به بازار عرضه می‌شود.
برای اجرای کار به روش چسبی به نکات زیر توجه فرمایید:
- زیر کار تراز شده و عاری از هر گونه گرد و غبار و چربی باشد. چسب قابلیت نصب کاشی به روی کاشی، سنگ، سیمان، گچ، رنگ و … را دارد .
- زیر کار را کمی با نوک تیشه، تیشه‌ای نمایید تا قدرت چسبندگی و استحکام چسب بیشتر شود.
- ابزار کار و مصالح مربوطه را آماده و در دسترس قرار دهیم (کاردک، گاز انبر، دستگاه برش، تراز، چسب، کاشی، چکش لاستیکی و …)
- خط تراز افقی را با کمک تراز و شمشه اجرا نموده و تراز بودن دیوار عمودی را تست می‌نماییم.
توجه: میزان مصرف چسب در حالت استاندارد یعنی زیر کار تراز و ابعاد کاشی ۲۰×۳۰ برابر ۳/۵ کیلوگرم برای هر متر مربع می باشد و در حالت معمول برابر ۴/۵ کیلوگرم و در حالت ماکزیمم برابر ۷ کیلوگرم در هر متر مربع است . توصیه می‌شود در صورت مصرف چسب بیشتر از ۸ کیلوگرم در هر متر مربع از این روش برای نصب استفاده نکنید.
- مدل کار را با محاسبات ساده ریاضی بطور ذهنی تصور نموده و کار را از جاهایی شروع می‌کنیم که علاوه بر اینکه میزان پرت کمتر باشد، کاشی‌های بدون برش در مسیر پر دیدترین گوشه‌ها یا دیوارها قرار گیرند.
توجه ۱: برای انتخاب و خرید چسب کاشی و سرامیک مرغوب با استادکار یا شخص با تجربه گروه استادکاران مشورت نمایید و از خرید چسب‌های متفرقه و تاریخ گذشته خودداری فرمایید.
- مقدار چسب را به اندازه سطحی می‌کشیم که تا زمان نصب کاشی، چسب گیرایی و چسبندگی خود را از دست ندهد. (معمولاً ۱ تا ۲ متر مربع)
- کاشی را نصب و تراز افقی و عمودی می‌نماییم.
- در پایان چسب‌های اضافی را تمیز و ابزار کار و مصالح اضافی را جمع‌آوری می‌نماییم.
توجه ۲: بهترین زمان برای بندکشی با توجه به نوع چسب مصرفی در حدود ۴ تا ۲۰ ساعت پس از اتمام نصب است.
توجه ۳: برای بندکشی درزها از مواد سیلیکاتی و ضد باکتریال به جای سیمان سفید و پودر سنگ استفاده نماییم: چون ماندگاری و مقاومت بیشتری دارند و هم در برابر تمیز کاری‌های متوالی سفیدک و شوره نمی‌زنند.
اجرا و نصب کاشی:
قبل از اجرای کار باید کاشی مورد نظر انتخاب شود، سطح مورد نظر برای اجرای طرح آماده شود و ابزار و وسایل مورد نیاز تهیه گردد. باید قبل از اجرای طرح به گوشه‌های محلی که می‌خواهیم کاشی کنیم دقت کنیم و از صافی کف و هم‌چنین ترازبودن دیوار و کف اطمینان حاصل نماییم. اگر عیوبی قابل مشاهده در سطح و دیوار وجود دارد باید قبل از اجرا نسبت به رفع آن اقدام نماییم (شکل‌های ۹ و ۱۰).
هنگامی که کاشی مورد نظر خود را انتخاب کردیم، باید به نوشته‌هایی که بر روی جعبه کاشی توسط شرکت سازنده درج شده است دقت کنیم. این نوشته‌ها معمولاً شامل درجه کاشی، رنگ، تن مورد نظر در آن رنگ، اندازه آن و مشخصات فنی دیگر از جمله استانداردی که تحت لیسانس آن تهیه شده است و مشخصات استحکام و … می‌باشد. به همین دلیل قبل از شروع به نصب باید کاشی‌ها را از جعبه بیرون آورده و از نظر رنگ و … بررسی نماییم تا تفاوتی در کاشی‌ها از این دست نباشد. زیرا ممکن است جعبه‌های انتخابی از نظر تن و یا اندازه به دلیل متفاوت بودن دوره تولید یکسان نباشد. به همین دلیل بهتر است معمولاً کاشی‌هایی را انتخاب نماییم که از یک دوره تولید باشد تا در هنگام اجرای کار به مشکل برنخوریم. با توجه به اینکه معمولاً بر روی کارتن‌ها قید شده است که بعد از نصب کاشی، شکایت درخصوص کاشی پذیرفته نیست بنابراین باید پیش از اجرای کار نسبت به بررسی کاشی‌ها اقدام نماییم. باید کاشی‌ها از نظر تاب نیز بررسی شوند زیرا در صورتی که کاشی دارای تاب تقعر باشد، به هنگام نصب با مشکل روبرو خواهیم شد. یک کاشی مناسب معمولاً دارای تاب تحدب اندک است که پس از اجرای کار، به دلیل انبساط رطوبتی و … این تاب تاحدی برگشته و کاشی اندکی صاف‌تر خواهد شد.
قبل از اجرای کار باید فاصله بندکشی و استفاده از مواد مناسب برای بندکشی از قبل محاسبه و بررسی شده تا میزان مورد نیاز کاشی سفارش داده شود. می‌توان از تجهیزات قابل تهیه در بازار برای بندکشی استفاده نمود تا کاشی‌ها دقیقاً در کنار یکدیگر و با فاصله مناسب چیده شود. چسب و یا سیمانی که برای بندکشی می‌خواهیم استفاده کنیم باید از پیش تهیه و آماده شود. بعد از اینکه زمان سفت‌شدن کاشی‌های نصب شده به اتمام رسید، می‌توان به تمیز نمودن سطح کاشی‌ها اقدام نمود زیرا معمولاً سطح کاشی‌ها توسط مواد نصب، آلوده می‌شود که در صورت باقی‌ماندن بر روی کاشی، در آینده به راحتی جدا نمی‌شود.
باید دقت نمود که موادی که برای اتصال کاشی بکار برده می‌شود معمولاً به مقداری زمان برای سفت شدن نیاز دارد و این میزان بسته به نوع ماده می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال قبل از سفت شدن سطح زیرین کاشی‌های کف نباید به هیچ عنوان بر روی آن راه رفت و یا اشیاء و وسایل منزل را بر روی آن داد. اگر این پیشگیری‌ها انجام نشود، این امکان وجود دارد که کاشی‌ها از جای خود جابجا شود.
باید قبل از اجرای کار دقت داشته باشیم اگر قرار است که عملیات‌ لوله‌کشی، سیم‌کشی و … انجام شود این عملیات پیش از اجرای کار بررسی و انجام شده باشد. کاشی‌های بدون لعاب، کاشی‌های پولیش شده و … معمولاً ممکن است به وسیله آلودگی‌های ناشی از محیط و یا سیمان و مواد نصب کاشی آلوده شوند و این آلودگی و لک بر روی کار باقی بماند. بنابراین قبل از اجرا باید حتماً این موارد بررسی شده تا در هنگام اجرای کار دقت لازم برای نصب انجام شود. در حال حاضر نصب کاشی روی دیوار به دو شیوه اجرا می‌شود:
1. چسباندن کاشی:
ابتدا زیر کار را با تیشه کمی زخمی می‌کنیم، سپس ابزار کار مخصوص را آماده کرده و خمیر را با کمی آب آغشته کرده و با کاردک مخصوص به متراژ حدود یک متر مربع به دیوار می‌کشیم سپس کاشی را با کمی فشار نصب کرده و تراز می‌نماییم بعد از چندین ساعت عملیات بند کشی را انجام می‌دهیم و کار بعد از ۴۸ ساعت قابل استفاده می‌باشد. روش‌های پخش چسب بر زیر کار به سه صورت می‌باشد:
- با کاردک شانه‌ای بر روی زیر کار
- با کاردک قاشقی بر پشت کاشی یا سرامیک
- روش شانه‌ای برای کاشی‌های ابعاد ریز (زیر ۲۰×۳۰) و زمانی که زیر کار بسیار تراز و بدون موج باشد استفاده می‌شود. روش قاشقی و ترکیبی بیشتر برای نصب کاشی و سرامیک ابعاد بزرگ و زمانی که زیر کار خوب تراز نباشد و موج داشته باشد استفاده می‌شود.
2. نصب کاشی با ملات سیمان:
در این روش کاشی‌ها را با فاصله مشخصی از دیوار یک به یک با کمک فتیله‌های گلی ثابت کرده سپس به آرامی پشت کاشی‌ها ملات سیمان می‌ریزند.
در این روش کاشی‌ها باید یک به یک تراز و شاقول شوند و ملات کم کم ریخته شود تا کاشی‌ها تکان نخورند یا نیفتند. به همین خاطر پشت بعضی کاشی‌ها خوب پر نشده و همچنین ممکن است کاشی‌ها خوب تراز نشوند.
در مرحله نصب کاشی دیواری با اهمیت‌ترین مورد آماده‌سازی زیر اولین رج نصب روی دیوار است به این ترتیب که با توجه به بلندترین قسمت سطح افقی کف ایزوله شده تراز می‌شود و این قسمت کمترین مقدار کف سازی را دارد یا به نوعی کاشی دیواری روی این قسمت قرار می‌گیرد. در صورتی که با کدهای الزام‌آور دیگر تناقضی نداشته باشد کدهایی مانند کد بازشوی دربهای محل یا کد محل قرارگیری سنگ توالت شرقی یا شیب محل نسبت به کفشو، تخلیه آب پر از تراز نمودن زیر تمامی محل‌های نصب کاشی دیواری با در نظر گرفتن مطالب فوق می‌توان برای نصب اقدام نمود.
گونیا نمودن زوایای نبش‌ها و کنج دیوارها از اهمیت بالایی برخوردار است که این مطلب هنگام پوشش کف محل نمود بیشتری پیدا می‌کند.
آسیب نزدن به ایزولاسیون بدنه و کف محل‌های خیس از دیگر موارد پر اهمیت است. این مورد بیشتر در محل اتصال ایزوگام یا قیرگونی با کم دربها بیشتر اتفاق می‌افتد که بایستی از آن پرهیز گردد.
کاشی کف یا سرامیک:
ترازبندی کف در محل‌هایی که ریزش آب نداریم بصورت کاملا تخت صورت می‌گیرد. بدین صورت که در کناره و میانه سطح کدهای ارتفاعی در نظر می‌گیریم سپس ملات مخلوط ماسه و سیمان را تسطیح کرده و می‌کوبیم تا به کد مورد نظر برسد. این مخلوط به ملات دو نم معروف است که یک سوم رطوبت معمول ملات را دارد. سپس هنگام نصب بعد از قطعی شدن سرامیک مورد نظر دوغاب سیمان و آب که از قبل آماده شده است روی ملات کوبیده شده می‌ریزیم و سپس به کمک چکش پلاستیکی سرامیک نصب شده در محل را به محل خود هدایت می‌کنیم و می‌کوبیم.
برای راه رفتن و حمل سرامیک‌های در حال نصب روی ملات دو نم تراز شده می‌توان سرامیک‌هایی را روی ملات گذاشته تا انتقال نیروی وزن نصاب سطحی بزرگتر صورت گیرد و سطح تراز ملات زیرسازی آسیب نبیند.
دلایل مهم ترک و شکست کاشی:
دلیل عمده ترک و شکسته شدن کاشی در ساختمان نشست ساختمان می‌باشد. دلیل دیگر جنس لعاب کاشی از شیشه و سیلیس می‌باشد و با کوچکترین فشار ترک و خرد می‌شود. گاهی موارد کاشی پشت لوله‌های آبگرمکن یا دودکش بخاری و مکان‌های دیگری قرار می‌گیرد که باعث می‌شود کاشی گرمای زیادی به خود جذب کند و بر اثر انقباض و انبساط کاشی ترک می‌خورد در ضمن برای جلوگیری از این امر لوله‌ها را با پشم شیشه می‌پوشانند و برای چسبندگی بهتر ملات با عایق پشم شیشه از تور سیمی استفاده می‌کنند.
تعمیر کاشی‌هایی که ترک برداشته‌اند:
با چکش سبک به گوشه آن ضربه زده و آن را خرد کرده و کامل جمع می‌کنیم محلی را که باید کاشی جدید نصب گردد کاملا تمیز کرده و به مقدار کافی از چسب کاشی استفاده می‌کنیم. دقت شود چسب شره نکند و فقط جوابگوی نگه‌داشتن کاشی باشد. با تخماق به گوشه‌های آن به آرامی ضربه می‌زنیم تا به خوبی بچسبد.
تعمیر کاشی کاری به روش بنایی:
پس از خرد کردن کاشی‌های ترک‌دار ملات پشت آن را به اندازه ۲ سانتیمتر کاملاً خالی و تمیز می‌کنیم. محل را آبخوار می‌کنیم ملات ماسه سیمان ریز دانه را با عیار کافی تهیه و در محل می‌گذاریم. کاشی زنجاب شده را در محل خود قرار می‌دهیم و با تخماق بر تمام سطح می‌کوبیم و هم سطح و تراز، نسبت به کاشی‌های اطراف اجرا می‌کنیم پس از نصب کاشی آن را با پودر سنگ و سیمان رنگی نسبت یک به چهار بندکشی می‌کنیم و با پارچه سطح کاشی را تمیز می‌کنیم.
نصب کاشی روی ترکهای عمیق دیوار:
دو ردیف از کاشی‌های اطراف ترک را خرد میکنیم تا بتوانیم تعمیرات را به خوبی انجام دهیم. ملات پشت کاشی را کاملاً می‌گیریم. آجرکاری و عرض ترک را تا ارتفاع عمق لازم خالی می‌کنیم.
پس از اجرای سفت کاری (نصب و ترتیب دادن به آجرها) نصب کاشی‌ها را با استفاده از گل رس و دوغاب‌ریزی ادامه می‌دهیم. در مرحله آخر بند کشی و سطح را تمیز می‌کنیم.
چند نکته:
برای تراشیدن کاشی از تیشه تیز و سمباده برقی استفاده می‌کنیم و برای جدا کردن کاشی (دو نیم کردن) از میخ مخصوص سطح پشت کاشی را خط انداخته و شیار سراسری ایجاد کرده و دو گوشه کاشی را اهرم کرده و از هم جدا کنیم. امروزه این کار به وسیله دستگاه کاشی بر انجام می‌شود. گاهی مواقع لازم می‌شود کاشی را سوراخ کرد. مثلا برای عبور شیرآلات و یا پریزهای برق از تیشه دو سر و تیشه کلنگی و نوک تیز و گاهی مواقع از گاز انبر استفاده می‌کنیم.
دلایل طبله کردن کاشی (منظور از طبله کردن کاشی در آمدن کاشی از سر جای خود می‌باشد).
- بی توجهی در ملات گذاری
- استفاده از کاشی کاملا خشک
- به کارگیری روشهای غلط دوغاب ریزی
- استفاده کردن خاک رس در ملات ماسه و سیمان
روش تعمیر طبله کردن کاشی:
پس از خالی کردن ملات قدیمی کاشی را نصب و تعمیر کرده برای نصب می‌توان از چسب کاشی استفاده کرد و سپس از دوغاب بندهای کاشی کاری را بند کش و تمیز می‌کنیم.

شکل ۹. برخی از وسایلی که برای برش کاشی می‌توان از آنها استفاده کرد.

شکل ۱۰. قبل از اجرای کاشی ، سطح زیر کار باید کاملا آماده شده باشد.

۱-۲-۶. پرسنل و مدت زمان اجرا:
تعداد پرسنل بستگی به حجم کار دارد و هرچه تعداد پرسنل بیشتر باشد (در صورت وجود جبهه کاری) سرعت اجرا بیشتر می‌شود. ولی به طور معمول یک اکیب دو نفره شامل: استاد که کار تراز کردن و شاقول کردن و نصب کاشی را انجام می‌دهد و کارگر که کار ساخت دوغاب و رساندن مصالح وابزار به استاد را انجام می‌دهد و گاهی دوغاب ریزی را نیز انجام می‌دهد، در هر روز حدود ۲۰ متر مربع کاشی دیوار انجام می‌دهند و یا حدود ۳۵ متر مربع سرامیک کف انجام می‌دهند که این نیز بستگی به ابعاد کاشی و سرامیک و موقعیت انجام کار نیز دارد. مثلاً در نما یا ارتفاع بلند این متراژها کاهش می‌یابد.
۱-۲-۷. دستگاه‌های مورد نیاز برای اجرا:
ابزار لازم برای اجرای کاشی سرامیک شامل دستگاه برش مخصوص، چکش لاستیکی، ملاقه دوغاب‌ریزی، کاردک شانه‌ای یا کاردک قاشقی جهت مالیدن چسب، بیل، تخته زیر پا، داربست و …
۱-۲-۸. هزینه‌ها:
۱-۲-۸-۱. هزینه مواد، مصالح و حمل در واحد معمول:
قیمت کاشی‌های سرامیکی در بازار بسیار متغیر می‌باشد. به طوری که از متر مربعی حدود ۷۰/۰۰۰ ریال تا ۹۰۰/۰۰۰ ریال جهت کارهای متداول متغیر است. حتی جهت کارهای خاص قیمت‌های بالاتر از این نیز موجود است که معمولاً این کاشی‌ها بصورت عددی خرید و فروش می‌شود. شایان ذکر است کاشی‌های خارجی، ایتالیایی و اسپانیایی نسبت به کاشی‌های ایرانی قیمت بالاتری دارند. همچنین کاشی‌های چینی نیز که معمولاً ظاهر زیبا و کیفیت پایین دارند در بازار موجود می‌باشد. کاشی‌های ایتالیایی و اسپانیایی در ابعاد بزرگ موجود می باشند.
۱-۲-۸-۲. دستمزد پرسنل اجرایی:
بسته به محل کار متفاوت است. معمولاً کاشی سرامیکی کف و دیوار تا ارتفاع ۲/۵ متر قیمتی حدود هر متر مربع ۱۰۰/۰۰۰ الی  ۲۰۰/۰۰۰  ریال دارد و اگر ارتفاع دیوار زیاد باشد و یا دیوار پشت کار بتنی باشد که آبکش ندارد (یعنی دوغاب پشت کاشی دیرتر خشک شده و سرعت اجرا کاهش می‌یابد) و یا کار در نما در ارتفاع زیاد انجام شود قیمت دستمزد تا ۳۰۰/۰۰۰ ریال در هر متر مربع نیز افزایش می‌یابد.

۱-۲-۸-۳. هزینه‌های جانبی:
در صورتی که کار در ارتفاع باشد نیاز به داربست می‌باشد که قیمت داربست نیز حدود ۲۰/۰۰۰ ریال به ازای هر متر مربع در هر ماه می‌باشد.
۱-۲-۹. شرایط جوی مناسب:
عملیات کاشی کاری باید در دمای بین ۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد انجام شود و در صورتی که دما کمتر یا بیشتر از مقدار گفته شده باشد باید دمای محیط را متعادل کرد. در هر صورت باید دوغاب کاشی از یخ زدن محافظت گردد. که برای این کار می‌توان از ضد یخ نیز استفاده نمود.
۱-۲-۱۰. شرایط نگهداری پس از اجرا:
کاشی یکی از مستحکم‌ترین و سخت‌ترین موادی است که می‌توان برای پوشش محیط استفاده نمود اما عمر مفید کاشی‌ها علاوه بر جنس و کیفیت کاشی، ارتباط مستقیم با نحوه نصب دارد. هم‌چنین استفاده بهینه از کاشی، محیطی که استفاده می‌شود و شرایط کف و دیوار نیز بر این موضوع تاثیرگذار است. اگر زیرسازی مناسب نباشد از عمر سطح کاشی شده، کاسته خواهد شد. برای تمیز کردن کاشی باید از موادی استفاده کرد که استاندارد بوده و به سطح کاشی آسیب نزند زیرا اسیدها و بازهای قوی به دلیل خورنده بودن می‌تواند سطح کاشی را از بین ببرد. هم‌چنین برخی مواد اسیدی می‌تواند بر روی سیمانی که برای بندکشی استفاده شده است تاثیرات مخرب داشته باشد. البته چسب‌های تهیه شده با استفاده از مواد اپوکسی معمولاً مواد مقاوم‌تری نسبت به حملات شیمیایی محسوب می‌شوند.
با توجه به اینکه کاشی‌ها جزء مواد قابل ارتجاع محسوب نمی‌شوند، باید به هنگام استفاده دقت نمود که مواد سنگین بر روی سطح کاشی‌ها نیفتد. در قسمت‌هایی که امکان افتادن وسایل بر روی سطح کاشی وجود دارد باید به وسیله فرش و یا حصیر پوشانده شود.
به هنگام تمیز کردن باید دقت نمود که از مواد ساینده استفاده نشود ولی اگر ناگزیر به استفاده از این مواد هستیم باید نهایت دقت لازمه انجام شود زیرا معمولاً سطوح شیشه‌ای لعاب‌دار سطح کاشی، ممکن است بر اثر خراش این مواد آسیب ببییند و سطح شیشه‌ای آن خراب شود.
پاک کردن دیوار، کاشی یا سرامیک، کار زیاد راحتی نیست بویژه اگر آلودگی‌های پخش شده روی آنها وسیع باشد.
امروزه کفپوش بسیاری از منازل، سرامیک است. کفپوش‌های سرامیک در اندازه‌ها، طرح‌ها، رنگ‌ها و قیمت‌های گوناگون در بازار موجود است. تمیز کردن سرامیک از مهم‌ترین کارهای خانه تکانی است. رعایت نکاتی که در ادامه گفته می‌شود علاوه بر این که پاکیزگی و درخشندگی سرامیک‌ها را مضاعف می کند بر عمر آن ها نیز می‌افزاید:
جرم‌گیری کاشی و سرامیک:
برای جرم‌گیری و تمیز کردن رسوبات آهکی و صابونی کاشی و سرامیک، از مخلوط سرکه یا آب لیمو و کمی نمک پودر، خمیر نرمی تهیه کنید و آن را روی کاشی و سرامیک بمالید و پس از حدود ۳۰ دقیقه با آب بشویید و یا اینکه یک دستمال نرم را در سرکه یا‌ آب لیمو خیس کنید و روی آن کمی پودر نمک بپاشید. با مالش این دستمال روی سطح سرامیکی، آن را تمیز و پرداخت کنید و پس از اتمام کار، آب بکشید. همچنین می‌توانید مقداری جوهر لیمو پودر شده مخلوط با مقدار مساوی نمک را روی یک دستمال نرم و مرطوب ریخته و مانند روش یاد شده استفاده کنید. می توانید با کمی پودر و آب جوش شستشو را انجام دهید یا از مواد شوینده ملایم مانند پودر رخشا استفاده نمایید. اما هیچگاه ماسک را فراموش نکنید و مواد شوینده را با هم مخلوط ننمایید.
مطمئن باشید تا زمانی که این کار را می‌کنید، کاشی‌های سرویس بهداشتی و آشپزخانه منزل شما، کهنه به نظر نمی‌رسد. برای انجام این کار، لازم است مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا، یک ماده پاک کننده مانند اسپری‌های چندکاره را بر روی کاشی‌ها بپاشید و با حوله‌ای تمیز سطح را پاک کنید.
- بار دیگر نگاهی به کاشی‌ها بیندازید تا مطمئن شوید لکه‌ای باقی نمانده است.
- منتظر شوید تا سطح کاشی‌ها خشک شوند، سپس، آنها را دوباره با حوله‌ای تمیز پاک کنید و پس ار آن، کاشی‌ها را با آب گرم بشوئید.
- برای‌ تمیز کردن‌ دیوارهایی‌ که‌ رنگ‌ روغنی‌ دارند، از این‌ محلول‌ استفاده‌ کنید: یک‌ سطل‌ آب‌ گرم، یک‌ دوم‌ پیمانه‌ بوراکس‌ (Borax)، یک ‌دوم‌ قاشق‌ مرباخوری‌ مایع‌ ظرفشویی‌ و یک‌ قاشق‌ غذاخوری‌ آمونیاک؛ حین‌ استفاده‌ از محلول‌ حتماً دستکش‌ بپوشید. (بوراکس‌ را می ‌توانید از مغازه‌های‌ مواد شیمیایی‌ ـ بهداشتی‌ تهیه‌ کنید).
- مخلوط‌ یک ‌پیمانه‌ آمونیاک، یک‌چهارم‌ پیمانه‌ جوش‌ شیرین‌ و یک‌ دوم‌ پیمانه‌ سرکه‌ در یک‌ سطل‌ آب‌ داغ‌ نیز فرمول‌ دیگری‌ برای‌ تمیز کردن‌ سطح‌ دیوارهای‌ رنگ‌ روغنی‌ و یا کاشی‌ و سرامیک‌ است.
- لکه‌های‌ مداد رنگی‌ بچه‌ها روی‌ دیوار را به‌ وسیله‌ یک‌ مسواک‌ کهنه‌ و کمی‌ خمیر دندان‌ پاک‌ کنید.
- لکه‌های‌ مداد آرایشی‌ یا مداد شمعی‌ را با پنبه‌ آغشته‌ به‌ روغن‌ بچه‌ پاک‌ کنید.
- شوره‌ و سفیدک‌ روی‌ کاشی‌ و سرامیک‌ را می ‌توان‌ با مالش‌ دادن‌ یک‌ تکه‌ لیموترش‌ یا دستمال‌ آغشته‌ به‌ سرکه‌ روی‌ سطح‌ مورد نظر از بین‌ برد.
- واکس‌ اتومبیل‌ تمیز کنندهِ خوبی‌ برای‌ کاشی‌ است. آن‌ را به‌ کار گیرید و پیش‌ از خشک‌ شدن‌ با دستمال‌ نرم‌ مالش‌ دهید.
– برای‌ پاک‌ کردن‌ لکه‌ از روی‌ آجر، سطح‌ مورد نظر را با آجر مشابه‌ دیگر بسایید و یا از تکه‌ای‌ سنبادهِ نرم‌ کمک‌ بگیرید.
- اگر خطوط میان سرامیک‌ها کدر و بدرنگ شده است، مقدار کمی ماده شوینده به یک لیتر آب بیفزایید. سپس با استفاده از اسفنج آغشته به این محلول، با دقت خطوط سرامیک‌ها را پاک کنید تا لکه‌ها و نیز مواد زایدی که در این خطوط جمع شده از بین برود و سرامیک‌ها جلای خود را بازیابند. پس از تمیز کردن خطوط میان سرامیک‌ها، با استفاده از همان محلول یا حتی آب خالص سطح سرامیک‌ها را تمیز کنید. مراقب باشید که از مواد شوینده غلیظ و قوی برای سرامیک استفاده نکنید، زیرا ممکن است روی سطح آنها خط بیفتد و آسیب جدید ببینند.
- چنان که سرامیک‌ها باز هم تمیز و شفاف نشد، مقداری ماده سفیدکننده را با آب مخلوط کنید (البته حتماً پیش از استفاده از این محلول، هواکش را روشن یا حداقل پنجره‌ای را باز کنید و برای جلوگیری از ایجاد هرگونه حساسیت، دستکش بپوشید). محلول را در حدود ۲۰ دقیقه کنار بگذارید. سپس با استفاده از اسفنج به تدریج همه قسمت‌ها را با آن بپوشانید. حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بعد، تمام قسمت ها را به طور کامل با دستمال خیس پاک کنید. برای از بین بردن اثر ماده سفید کننده، در مرحله بعد از یک ماده شوینده ملایم استفاده و دوباره تمام کف را با دستمال خیس پاک کنید. سپس همه بخش‌ها را با پارچه‌ای نرم خشک کنید.
- بهتر است برای تمیز کردن هر نوع کفپوش، کار را از قسمت انتهایی سالن یا اتاق (جایی که از در و راهرو دور است) شروع کنید. تکه تکه کف را تمیز کنید و جلو بیایید تا به در نزدیک شوید. به این ترتیب، شما پایتان را روی قسمت‌های تمیز شده نمی‌گذارید و از دوباره کاری جلوگیری می‌شود (شکل ۱۱).
۱-۲-۱۱. توالی اجرا:
معمولاًً پس از اجرای فاز اول تاسیسات برقی و مکانیکی (لوله‌گذاری‌ها) و انجام شیب‌بندی کف سرویس‌های بهداشی و آشپزخانه و ایزولاسیون آنها می‌توان کاشی بدنه را انجام داد ولی کاشی کف پس از اجرای گچ سفید و سقف کاذب انجام می‌شود تا در اثر جابجا کردن ابزار و وسایل گچ کاری و اجرای سقف، به سرامیک‌های کف آسیب نرسد.

شکل ۱۱. همواره در تمیز کردن کاشی‌ها از مواد پاک کننده مناسب استفاده نمایید.

۱-۲-۱۲. کنترل کیفی و فاکتورهای تعیین کننده:
۱-۲-۱۲-۱. اجرای صحیح:
برای تشخیص یک اجرای خوب کاشی، باید نظم و ترتیب در اجرا، در یک ردیف بودن کاشی‌ها، هارمونی چیدمان، استفاده مناسب از حاشیه کاشی‌ها، هم‌سطح‌ بودن کاشی در سطوح مختلف دیوار اتاق باید مدنظر قرار گیرد. هم‌چنین باید دقت نمود که کاشی به‌صورت کامل در جای خود قرار گرفته و چسب و یا ملات تمامی زیر سطح کاشی را پر نموده و به قول معروف کاشی لق نمی‌زند. هم‌چنین باید تمامی قسمت‌های کاشی به سطح مورد نظر چسبانده شده تا براثر مرور زمان آسیب نبیند.
برای این‌که کاشی‌کاری سطح به خوبی انجام شود، باید به مشخصات سطحی که می‌خواهیم کاشی کنیم دقت کنیم و به عبارت دیگر سطح زیر کاشی را آماده‌سازی نماییم تا کاملاً صاف بوده و قابلیت اجرای کاشی را داشته باشد. هم‌چنین باید محیطی را که می‌خواهیم کاشی کنیم در نظر بگیریم.
همچنین باید دقت شود که در کنج‌ها در صورتی که کار به صورت گونیا باشد کاشی‌ها نیز به صورت گونیا اجرا شود. همچنین طوری محاسبه شود که کاشی‌های برش خورده در قسمت‌هایی که زیاد در معرض دید نباشند قرار گیرند. قبل از اجرای کاشی کاری چیدمان کاشی‌ها باید طوری طراحی گردد که کمترین مقدار برش کاری را داشته باشد.
کاشی اجرا شده بر روی دیوار در بالاترین ردیف کاملاً با دوغاب پر شود. در صورت نیاز به برش زدن و یا سوراخ کردن کاشی‌ها این کار با ابزار ویژه انجام شود تا به زیبایی کار لطمه وارد نشود.
منبع: www.khoobine.com